- Joel Lairemsanga
August 21, 2025 chhuaka The Times of India-in a tarlan danin indo thlawhna leh ralthuam hlauhawm tak tak te, electronic hmanrua chi hrang hrang leh natna zawn chhuahna khawl siamna atana tangkai ber mai thir lam chi khat - ''Rare Earth Minerals'' chu India-in a ram chhunga Mizoram State-ah a zawn hna a thawk tan ta a, Mizoram bakah hian Assam State-ah a dap hna a thawk ve bawk. Hetianga hma a lak chhan chu ram dang lung tha mi hmu tai reng lo tura mahni ram chhung leilung hausakna nasa taka dap tul tihna a awm vang a ni tiin Union Coal and Mines Minister G. Kishan Reddy chuan a sawi.
Minister-in a sawi zel dan chuan Mizoram leh Assam-ah hian an duh ang leilung hausakna an hmu chhuak a nih pawhin a laih chhuah hna laih nghal bawrh bawrh a ni dawn lo va, heng State sawrkar-te hi biakrawn hmasak an niin an dan siam leh thuneihna te zir chian a, zawmsak an ni ang a ti bawk.
ANI-in an kawmnaah Minister hian - ''Arunachal Pradesh chu lungalhthei laih chhuahna hmunpui ni turin buaipui mek a ni a, Mizoram leh Assam-ah erawh lung tha mi zawn hna kalpui mek a ni. Kan hriat angin India Hmarchhak State-te hian dan chi hrang an ngah em em a, inpawh takin kan indawr anga, kan inrem veleh a tak taka laih chhuah hna kalpui tum a ni'' a ti.
Minister hian Parliament-a Bill pass thar Mines and Minerals (Development and Regulation) Amendment Bill 2025 pawh a sawi kai a, he Bill pass thar hi lungalhthei leh lung tha mi laih chhuah chungchang thununtu Bill thuam thatna bik a ni nghe nghe. ''MMDR dan felhlel lai apiang a siam that hna leh thawm belh hna kan kalpui zel dawn a, leilung hausakna hralh leh zawrh kawngah pawh hma sawn zel kan tum. Rare Earth Element-te hi lung tha mi leh tangkai em em a ni a, cellphone atanga indo thlawhna tha ber ber thlenga siamna atan hmanraw tangkai tak a ni a, lung hlu tak a ni. He lung atang hian thir chi khat lak chhuah thin a ni.
Tun dinhmunah chuan heng lung tha leh tangkai te hi ram dang atangin kan la lut reng a; nimahsela tun hnai atang hian kan lak luhna ram te'n harsatna min siamsak ta fo a, chuvangin India hian mahni ram chhung ngeiah a dap hna kan kalpui ve ta a ni'' tiin Minister hian a sawi zui zel bawk.
Geological Survey of India-in a tarlan danin kum 5 kal ta atang khan India hmarchhak ramah leilung hausakna dap chhuah hna Project 108 zet kalpui a ni a, kum 2022-2023 chhung khan project 23 zet chu phur taka kalpui a la ni nghe nghe. Financial Year 2024-2025 leh 2030-2031 chhung atan hian Project 1200 kalpui a ni a, rare earth element hmuh tumin ngawrh taka hna thawh zel tum a ni.
Lung tha mi zawng hmu tur hian India sawrkarin National Critical Mineral Mission a din a, he mission hian kum 2031 thleng hna a thawk dawn a, a hman atan Rs.Vaibelchhe 16,300 zet dah a ni nghe nghe. He mission-ah hian Company leh publlic sector hrang hrangin Rs.Vaibelchhe 18,00 zet an invest bawk ang.
An tum ber tur chu lung tha mi laih chhuah hna thawh te, a sawngbawl hna leh hman nawn hna thlengin an kutkawih vek dawn a ni. India sawrkar chuan mimal company-te pawh India ram pawnah lung tha mi zawn hna hi inthlahrung hauh lova kalpui turin thurawn a pe hial bawk.
Ralthuam lama intlansiakna lo sang zelah tunlai chu ram tinin lung tha mi hi an hmu tai em em vek ta mai a ni ber e.
I ngaihthlak duh chuan hei hi hmet rawh