Friday 18 July 2014

UFO / ALIENS..etc..

(Bible atanga thlirna)

Setana thiltihtheihna leh ramhuai lam uar tharnaah hian thleng thlawk thei (Unidentified Flying Objects- UFO) hi Setana hmanruate zinga telve  ngei niin a lang.

Scientist hmingthang tam takin thleng thlawk thei hi van atanga khualzin lo kal, thil awm tak tak niin an hria a, mi thiam dang tam tak erawh chuan chutiang chu ni theiin an ring lo va. Kristian hruaitu thenkhat erawh chuan thleng thlawk theite chu khawvel zawng zawng chunga vak vel tura Pathian tirh, van mite niin an ring a. Heng ngaihdante hi pawmpui kher lo mah ila mi tam takin van lam thiltihah an ngai a ni. Tunlai hian hetiang thil hi a tam tulh tulh ta tih chu hnial rual a ni lo.

Japan ramah pawh January ni 15, 1975 zan khan an khawpui chungah thleng thawk thei tam tak an hmu a. Sorkar hruaitute leh mipui sang tam takin mak ti taka an thlir thuap lai chuan, thil eng tak, thleng anga bial sawmhnih vel chum karah an thlawk kual vel chhen a. Mel 700 laia hlaa awmte pawhin darkar khat chhunglai an lo hmu a ni.

Chung thil eng (glow)-te chu chhimlam pana an thlawh laiin Police Station leh Sorkar Office tam tak chu biak hlatnain an inbe reng a. Chhum chhah tak chungah an hmuh ngai miah loh thil tam tak thlawk kual vel chhen an hmuh thu an inhrilh a. Chu mi zan chuan khua a thiang hle a, boruak thlirna khawla (radar) lang thei thlawhna thlawk engmah a awm lo va. Van lam thlirna khawl vuntu officer pahnih, Takeo Ohira leh Hiroshi Masazawa chuan hriatphak loh thilmak danglam tak mai a nihzia an sawi.

Tokyo airport bula arsi thlawk lam enfiahtu, Professor Masatoshi Kitamura chuan van sanga thil mak tak thlawk kual vel chhen chu a lo hmu ve a. “Ka khawthlirna khawlah engmah a lang si lo va, ka hmu teuh si a, hriatchian phak loh thilmak tak zawng a ni,” a ti.

Hetiang thil mak za tam tak hi ram tinah an hmu a. Los Alamosa atom siamnaa thawk mithiam pakhat chuan thleng thlawk thei chu mihring hriatchian phak loh thil a nihzia a sawi a. Hriat phak chin nei mihring ngaihtuahna chuan a awmze dik tak kan fiah thei rih dawn lo niin a lang.

Hrilhfiahna dangte:

Erich van Daniken chuan mihringte hriat phak loh thilnung van sanga thlawk thin chungchang sawina lehkhaabu lar tak, ‘Chariots of God’ a ziak a. Hman laiin van mite chu kan chenna leiah hian boruak lawngin an lo zin thin a. An chanchin an hriatna atangin mihringin Pathian lama ngaihdan thar tam tak an nei tih a sawi.

Emmanuel Velikovsky pawhin a lehkhabuah: “B.C. 1000 tawp lama Arab rama sik leh sa lam hnawk leh pik luih thinna kha ni leh a kianga her velte an darh sarh lutuk vanga lo awm,” niin a ngai a. Chung laia an tuarna nasa tak chu thangtharte’n hre reng lo mah sela, tun laia mihring nun kal zelah a tha lo zawngin nghawng a la nei zel niin a lang.

Hetianga van lam leh lei lam thil inkungkaihna hi miten vawi tam tak sawiin lo ziak thin lo se chuan tumahin bengkhawn tlakah an ngai lo ang. Tunah chuan University tam takah tih tak meuhin mi thiamte’n an lo ngaihven thar ta a. Daniken-a leh Velikovsky-a ngaihdan hi finfiah nan an la hmang lar hle zel a ni.

Bible-a thuziak a ngial-a-ngana ringtu Kristian thenkhat chuan UFO chu vantirhkohte ni ngeiin an ring a. Nimahsela an ni tak meuh em? An rin theihna chu Isaia, Ezekiela, Zakaria leh Thu Puana van lam thil thlawk thei ziakte an tanchhan a ni. Thlawhna khalhtuten boruakah thil tam tak an hmu a, an sawifiahna chu Ezekiela ziak nen an hmehbel a. Ezekiela ziak an tanchhan bikna chang lo chhiar teh ang:-

“Ka han en a, ngai teh, cherub-ho sirah chuan tawlailir ke pali, cherub pakhat kiangah, tawlailir ke pakhat, cherub dang kiangah tawlailir ke dang ka hmu a; tawlailir ke land an chu Tarsis lung zia ang hi a ni a. An lan ziaah chuan an paliin angkhat an ni a, tawlailir ke pakhat chhunga tawlailir ke dang awm ang mai hi a ni.

“An kal chuan sir liah an kal thei a, an kal pawhin an her ngai lo; amaherawhchu a hmasa hawi lampang apiang an zui a ni, an kalin an her chuang lo. An taksa pum chu an hnungte, an velin mitin a khat a, an palia tawlailir kete pawh kha. A tawlailir kete kha chu ka beng hriat ngeiah ‘tawlailir ke vir’ tih a ni.

“Cherub-ho an kal chuan tawlailir kete chu an kiangah a kal ve a; cherub-ho khan lei ata chho tura thlate an zar chuan tawlailir kete chuan a hransan ngai lo va. An din chuan hengte hi an ding ve a, an chhoh chuan hengte hi an chho ve thin a, thilnung thlarau chu anmahniah a awm si a,” (Ezekiela 10:9-13, 16, 17).

Boruaka thil thlawk vel vantirhkoh nia lo puh mai hi mi thenkhat suangtuahna, thu dik a nihzia fiah theih loh niin a lang. Mahse Pathian ring lotute meuh pawhin chutiang thu chu tih tak meuhvin an lo ngaihven ta a ni.

Mihringte sawifiah phak loh thil ni si mite’n an ngaihsak zual zelna chhan tilangtu chu- mihringin na kan hriatna, mit, beng leh hnar atanga hriatna ni lo, hriatna dang, tisa khawvel piah lam thil (Extrasensory Perception-ESP) hmuh chhuah tharna hi a ni a. Tun laia kan zirna sikul sang (University) tam takah rilru nena inzawm hriatna hmuh chhuah hi an uar nasa a ni.

Kum 1930 hnu lam khan Duke University-a thawk, Dr. Joseph B. Rhine chuan he science thiamna thar, ESP hi a ngaihven nasat avangin parapsychology department an hawn phah hial a. Professor hmasa berah a tang nghe nghe a. A ngaihventute hi mi chhuanvawr tling hlir an ni a. Sakhaw ngaihthahtute zingah a lar zual a. America ram aiin Russia leh a deptuten an ngaihven nasa zual zawk. Mihring rilru hipna leh thunun nana hman ni mahsela mi tam tak chuan sakhuana chi khat ang hialah an ngai a ni.

A chunga kan han sawi tawi te atang pawh khian UFO chungchanga Bible thlirna chu kan hmu thiam tawh awm e. Bible sawi dan chinah kan duhtawk dawn nge science thiamna kan ngaihlu zawk ang tih chu kan kutah dahin a awm ta.

Science leh Technology lama mihringte finna sang chho zel hian Pathian hmel a hliah thei a, a tiropui thei bawk a. Kan Bible chuan, “Mihring rilruah chuan chatuan a dah a, mahse chuti chung pawhin anni chuan Pathianin a tir ata a tawp thlenga a thiltih chu an hmuchhuak thei chuang lo,” tiin min hrilh a (Thuh. 3:11). Bible hian Scientist-te finna hi a lo lehkhalh daih tawh a, Bible-in a sawi ang zelin mi fingte hian thil an hmu chhuak zawk thin a, Bible kal pelin finna an nei lo a ni. Kum 1969-a Neil Armstronga leh a thian pahnihte thlaa an lawn dawn khan Pathian ropuizia an hmuchhuak nasa hle a, “Lalpa, i thil siam awmzia kan lo hriat phak loh lutuk avangin min ngaidam ang che,” tiin an tawngtai hial a ni. Russia-ho van sang lawn ve thung chuan, “Pathian awmna reng reng kan hmu lo,” an ti thung a. Charles Darwin-a chuan mihring tobul a chhui a chhuina lamah mihringte hi Zawng thlah kan nih theih dan a hmuchhuak a.

Khawvel finna hmangin Pathian thu hi hriat fuh theih a ni lo va, Pathian thu atang erawh chuan khawvel finna hi a thlir thiam theih thung a. Chu chu sawiin Paula chuan, “Pathian finnaah chuan khawvelin finna hmanga Pathian an hriat theih loh hnuin, thu hril âtthlak hmanga a ringtute chhandam chu Pathianin tha a ti hle si a,” tiin min hrilh a (1.Kor. 1:21). Scientist-te zingah pawh mihring finna ringawta thil chhut mi an awm a, Pathian finna hmanga thil zir chhuak an awm bawk

A tawp berah chuan kan sawi tum ber chu thil engkim hi Pathian hriatna tel lo chuan engmah lo mai a ni tih hi a ni. Mi thenkhatten Science subject kan han zir ve dek dek a, Bible aiin scientist-te theory eng emaw kan ring zawk mah a. Chutiang mite thiamna chu ‘thiamna kebai’ a ni lo thei lo vang. Scientist-te thil thlir dan chu a nghet lo va, a danglam leh mai thin a, Bible erawh chu kum sang tam tak kal liam hnuah pawh a ding nghet a, a la danglam ve lo va, a zirtirna hi a thar deuh deuh zawk a ni.

A thukin a va sang em!

Khawvel fin zawng aiin;

Pathian hmangaihna thu hi,

Van leh khawvela’n a khat e.
******************************************************

Compiled from- 

1. Holy Bible
2. Angels : Billy Graham, Dr. ( Translated into Mizo by Rev. L. Sawithanga )
3. Science leh Pathian Thu : Vanlalzuata, Rev.
4. Google & Image

Sunday 13 July 2014

THIH HUN HRIATNA FORMULA!

Gifu University-a Japan researcher-te’n formula an duan chhuah ‘TIAL’ hi i lo hre ve tawh em? A awmzia ber chu engtia rei nge i dam ang a, engtik hunah nge i thih dawn tih chhutchhuahna a nih chu! A pui hem hem khawp mai.

‘TIAL’ chu thu lamtawi niin, a full form chu “Total Immediate Ancestral Longevity” tihna mai a ni.

I awih emaw awih lo emaw, he formula hmang hian engtia rei nge i dam dawn tih lo inchhut ve chhin ta che.  

A chhut dan: Nangmah thlahtute zinga mi paruk (entirnan- I pi, I pu, I nu, I pa, etc.) dam rei zawng kum belhkhawm kha parukin sem mai rawh. Chuta lo chhuak chu i damrei zawng kum a ni ang an tihna a ni.

Hei hi dik chiah chiah dawn lo mahse thlahtute atanga hriselna lama inthlahchhawng zel atanga chhut a nih avangin a dik hlel nasa lutuk lo tura ngaih a ni nghe nghe asin! Natna tam tak chu inthlahchhawn theih a ni hlawm a, mi hrisel chhungkua chu an hrisel deuh bik tura ngaih zel a ni. Amaherawhchu nangmah thlahtute kha lo hriselin dam rei viau pawh nise, i hriselna i ngaihpawimawh loh va, taksa tichhe thei thil tam tak i khawih si chuan i dam hun tura beisei pawh i dam thleng lo hial dawn tihna a ni ang.

TIAL = Sum of longevity of six members of your ancestors / 6

ZU LEH ZU RUIH

( Bible sawi dan )

1. Uain hi Israel ramah khap a ni lo va. Mihring thinlung tilawmtu leh lungngaihna chhawktu anga ngaih a ni (Ror.9:13; Sam 104:15; Thuf.31:6-7).

2. Inthawina thil hlanah pawh an telh (Deut.14:26).

3.  Rui khawpa uain in erawh chu hmingchhiatna a ni a. Zu ruih chungchanga mualphona entirna tur pakhat chu Nova leh Lota-te kha an ni (Gen.9:20-27; 19:31-38). Zu ruih avangin chhungkuaah anchhe inlawhna leh pafa inngaihna a thleng a nih kha.

4. Zu ruih chu hurna leh nawhchi zawrhna nen ang khata ngaih a ni (Hos.4:11,18).

5. Zu ruih chu nuihzatbura min siamtu a ni (Thuf.20:1).

6. Zu ngaina mi chu a hausa lo vang (Thuf.21:17).

7. Zu heh mi zingah chuan tel loh tur a ni a, retheih hmabak an ni (Thuf.23:20-21).

8. Puithiamte chu an duty laiin zu an in tur a ni lo (Lev.10:8-9).

9. Thuthlung Tharah pawh zu ruia awm lo tura hrilh kan ni (Rom.13:13).

10. Zu ruih chu Jentail-te awm dan a ni (IPet.4:3).

11. Kohhran hotu chu zu ruih hmang lo a ni tur a ni (I Tim.3:3; Tit.1:7).

12. Zu ruih hmangte chuan Pathian ram an luah lo vang (I Kor.6:10; Gal.5:21).

13. Zu ruih chingte chu kawp loh tur a ni (I Kor.5:11-13).
***********************************************

Source : Bible Thu Mal Hrilhfiahna : Revd Chuauthuama, p.863.


Saturday 17 May 2014

TUNLAI HUNA KTP




Kan hriat theuh angin KTP hi kum 1954-a din tawh kha a ni a. A dintirh hun lai leh tunlai huna KTP chu a inang lo hlawm hle awm e. Chutiang bawkin kan rawngbawlna kawnga ngaihpawimawh zawng pawh a danglam tawh hle ang. Keini huna KTP te hi kan inenl>t fo a \ul ngei ang. Chutianga mahni \heuh kan inenlet nan a hnuaia point te hi i lo zir ang u:-

1 .Kan vannei: KTP a dintirh lam leh hun engemaw chen kan thlirlet chuan an che changkang lo ve khawp asin; mahse an hlim phian si. Music instrument an nei changk^ng ngai lo a, thingtl^ngpa tuk chawp ting\ang nei thei ngat chu an awhawm mai a, Leader ber slipper hrui thar nena a kal thlap thlap theih chuan an chhuang viau a nia! Bass guitar atan parcel chhiaah hrui an thlung a, a ngul atan mau phel an hmang a, pawh mar leh a ri a sin a, a dul leh a thum deuh mai a, \halai a ko khawm thei hle. Tunlai thalaite hian kan vanneihzia hi kan hre tawk em aw? Instrument changkang ber ber, ram changkang zawl te’n an hman ang kan hmang a, hla ni sela tunlai thalaite nun rem zawng thu leh thluk mawi tak tak te Lalpa’n min pe a. Engkim a awlsam a, a zahpuiawm loh vek a ni ber mai. Hetiang a nih lai hian lawmna chang hriat a pawimawh khawp mai. Changkanna leh hmasawnna chak takin thalaite min tuam a, thutak pawh lova KTP leh Pathian thu, Kohhran leh mi chhumchhiate changkansan a hlauhawm, i fimkhur ang u.

2. Kan vanduaina: Kan vanneihna lam kan sawi rualin a lehlam thl$r ila. Vanduaina kan nei tlat. Chhak leh thlang finna leh hmasawnnain min th<ai v>lna karah hian do tur a tam ta. CKTP pawhin eng eng emaw do kumah puan a ngai ta fo mai. Ruihhlo chi hrang hrangin min run mek a, thalai member-te hi a khawih duh bik riau lehnghal a, tunhma lama awm ngai lo leh a rim pawh kan hriat loh thil tam takin min chenchilh a, tunlai thangtharte hi kan vanduai a ni. Tunlai khawvela thil tha lo lo pung zel karah hian KTP tlat te an him \hin. Tha lam aiin sual lam kan zir chak tlat a, tha lam zirna hmun kan pan taimak a ngai a ni.

3. Mipat hmeichhiatna: Indopui II-naah khan Japan ramah Atom Bomb hlauhawm tak a puak keh a, mi tam takin an thih phah a, a puak leh ang tih hi khawvel ram hruaitute hlauh ber pakhat a ni. Tunlai hian Atom Bomb ni lo, Bomb chi khat a puak keh mek a, chu chu mipat hmeichhiatna hmansualna (sexplosion) hi a ni. Mizoramah ngei pawh hian hnuhma a nei nasa sawt hle. Chumi tilang chiangtu pakhat chu HIV/AIDS natna a darh chak atang hian a ni. Heng HIV positive tam ber hian mipat hmeichhiatna atanga an kai a ni. Tin, a tam ber hi KTP huang chhunga mi vek, kum 20-29 inkara mi an ni.

Mipat hmeichhiatna kawnga kan bawhchhiatna avanga Pathian anchhedawng kan lo nihzia chu Bible-ah kan hmu. Dik lo taka mipat hmeichhiatna hman hi Pathian h<at z^wng a nih b^kah mihring mit hmuhah pawh thil pawi tak a ni. Kan Bible chuan, “Taksa hi inngaih nan a ni lo a, Lalpa tan a ni zawk e,” (1Kor. 6:13 ) tiin min hrilh. Kan ngaihsan ram ropui America-te hlei hlei khuan an ng^i thutak a ni tih chu Bill Clincton leh Monica-i te ink^ra an th$kthu chhiatzia atang khan kan hre thei awm e. Tin, mipat hmeichhiatna lama serh leh sang nei lek lo-a inhmang thinte nun hi chhinchhiah fak teh, mi awhawm leh nun nuam ziktluak an vang hle ang.  Lal Davida bawhchhiatna pawh kha thungrulhin a awm tih kan hria a. “I mithmuh  ngeiah i nupuite chu ka laksak ang che a, i vengte ka pe ang a, chhun enah i nupuite an mutpui ang” (II Samuela 12:11 ).

4. Mahni bel vawn thianghlim: Mahni bel vawng thianghlimte hi an hlu zel dawn. Kum 1998/99 vel khan Mumbai tlangval pakhat chu Middle East ram pakhata oil company-ah hnathawkin a awm a, a hlawh pawh a tha hle a, ni khat chu a thisen an test a, HIV positive  a lo ni reng a, chumi an hriat veleh sorkar leh company thuneitute chuan darkar 24 chhunga an ram chhuahsan nghal turin thu an pe a. Tichuan ama chenna in pawh tlawh hman lovin office atang chuan India ramah a lo haw leh ta a ni. He tlangval hian Bangalore-a Freedom Foundation (AIDS vei enkawlna) hmun a pan a, vanneihthlak takin Lal Isua a chhar ta hlauh a, rawngbawlin hun a hmang ta hlauh zawk a ni. 

Tunlai chuan nitin eizawnna kawnga hna \ha tak tak thawh tur hmu tur chuan mahni bel vawng thianghlim (virgin/OK Tested) an tling zel a nih tak ber hi. Chuvangin  hnathawh tur a van em emna khawvelah hian Pathian tihna avanga mahni inthunun leh invawn thianghlim a tul ta hle. Khawvel hmasawnna lo sang zel hian Pathian kan mamawhzia a tilang telh telh \hin a, engkim bul leh tawp chu Pathian bawk hi a lo ni leh \hin a ni. Mihring hlutna ber pawh hi Pathian leh midangte tana hmantlak nih hi a ni. Chuvangin Pathian i rin avanga i thianghlimna (virginity), tuma la tihbawlhhlawh loh kha a man a to asin, zak suh. I virgin reng bik avang khan mi ang lo emaw, thiante tluk lovah inngai reng reng suh ang che,  a neitu tur che tan i hlu a, i man a to zawk tih inhre reng ang che.


5. Kawppui zawn chungchang: Nupui pasal zawn chungchangah hian  keini mizote pawh hi kan changkang sawt hle. Kan hmel duhzawng an nih vang ringawta ngaihtuah chiang mang lova inriahbuk thing fawm mai mai kan bansan \an ta. Hmel ringawt ni lovin chetzia, nunphung, khawsazia, mi piangthar, Pathian tih mi, Kristian chhungkaw dinpui theih tur, virgin ngei kawppui zawn nachang kan hre \an ta. A hun hmaa mipat hmeichhiatna hman hian nupui/pasal neih hnu thlengin ser a siam a, mahni inthiam lohna an neih bakah nu leh pa an nih thlengin inrintawn lohna leh innghirnghona a chawk chhuak hma bik. Pathian leh a Kohhran hmaa thianghlim taka inneih a nih hma chuan sex hi Pathianin a khap a ni tih hi i hria ang u.

Kawppui zawn chungchangah   hian nulate hi an pawimawh hle. Sipai, Driver, Central Service, Drugs addict, Zaithiam, etc. ngaihsan hunlai a awm vek a. A hunlai a zir zelin tlangvalte’n in ngaihsan nih tumin kan intlansiak thin. Bike chhuak thar ber ber, changkang ber ber, etc. neitu nun hi chik hmasa \hin rawh u. Rim taka b$anga thlantui luang zawih zawiha a thawhchhuah nge tih te chik hmasa rawh u. A nu leh pa eiruk atanga a neih a nih chuan hnualsuat ngam rawh u. Chhungkua chu sawi loh, mahni pawh inchawm zo lo khan khawsak \ha leh Kristian chhungkua a din lo vang. Tlangvalte pawh nupui kan zawnna kawngah hian kan fimkhur a ngai hle. Powder leh Perfume tel miah lo pawha mi hip thei i duh chuan a mizia ch$k hmasa \hin ang che. Mi sam colour ruala colour ve nghal duh khawpa rilru nghet lo nei mi chuan thla hnih danah kawppui thar an melh chawk an ti. A neih phu tawkin a inchei em? Krista chanchintha leh a nun a inmawi em? Etc. tih te chik hmasa thin ang che. Hei erawh hriat tel a tha- Mahni nun engmah ni lovin kawppui tur a thlan uluk theih ngawt loh, tih hi.


6. Biak In hawnga inneih:  K=P member zingah Biak In hawnga innei hi kan tam lo thin hle. KTP report 2013-2014-in a tarlan danin kum 2013-2014 chhung khan KTP member nupui pasal nei zawng zawng zat chu mi 4397 an ni a, Biak in-a innei zat chu 1881 (42.77%) an ni a; hmun danga innei zat chu 2516 ( 57.22%)  an ni thung. Biak In hawng ngeia inneih kan hlutna chhan tur te lo tarlang ila-

(a) Inneihna hi hmangaihna thiltih rah chhuak a ni. Hmangaihna dik tak chuan tumah a ti khawlo ngai lo.  Kan nupui pasal neih tur chu hmangaihna tluantlingin hmangaih ngei tur a ni. Pathian Biak In ngeia inneihna thutiam chhampui ngei hi a hlimawm a, malsawmna hn^r a ni. “Lalpa d^n chu a tha famkim a, nunna a siam tha thin”. (Sam 19:7)

(b) Biak In hawnga inneite hian entawn tur tha an hnutchhiah. Thlemna leh harsatna paltlangin anmahni tan leh nupui pasal la nei lote tan thil tha an ti a, mi zahawmah insiamin an ngaihhlutawm.

© Inneihna hi Kristian chhungkaw dinna lungphum a nih avangin Biak In hawng ngeia inneih hi a pawimawh. Rukruka chhungkaw din tum chu a fail sa. Chhungkaw dinna atan Isua’n min mamawhna aiin kan mamawhna a san zawk avangin a duh danin bul i tan ang u.

Biak In hawnga inneih hi a hautak em? Hautak lo e. Nupui ruk duh ten an sual thup nan kohhran an mawhpuhna mai mai a ni. Kohhran chuan inneite atangin inneih Certificate man bak tihhautakna turin phut/beisei a la nei ngai lo.

7. Inneihnaa hmeichhe kekawr ha hi: Mihringin hunpui pathum kan neih zinga pakhat inneih ni-a hmeichhiate’n kekawr an ha fo hi a mawi lo hle. Mizo hmeichhiate inchei dan tur dik taka incheina hun berte z$ng ami a ni awm e. Incheina hian kan mizia thui tak a tarlang a, kan zahawmna leh zahawm lohna pawh a keng tel bawk. Thupui hlapui vai ni te, ni bik leh invawn up a ngaih tum te, Kohhran hunserh pawimawhah te chuan mahni hnam incheinaa inthuam hi a zahawm a ni. Chutiang hunah chuan hmeichhiate’n kan kekawr kan thleh \hat ngam poh leh kan zahawm ang. Hmeichhe \henkhat kekawr hak duh dan phei hi chu khawthlang ram nula awm herh ho, nu leh pa pawhin tihngaihna an hriat loh te inthuamna kan lakchhawn mai a ni. Kohhran bel thin te inthuam nan phei chuan a duhawm loh hle. Kristianna meichher alh tikhutu mai an ni ang.

8. KTP leh inkhawm: Cyprian-a chuan, “Kohhran pawnah chhandamna a awm lo,” a lo ti a. Ringtu hmasate atanga vawiin thlengin Pathian pawl nan a huhova inkhawm \hin kan ni. Sap ramah Biak In khar/hralh thu kan hre thin a, mak tiin kan vei let ve hle a ni. Kohhrana lawi tam ber chu kum upa lam an ni a, thalai tam takin kohhran an ngaihsak loh avangin Biak In-a lawi tur an tlem a ni. Kan ramah hian a takin Biak In khar thu chu a la awm chiah lo mahse, thinlung lama Biak In khar erawh kan \hahnem hle tih a lang reng mai. Kan kal zel  dan han en hian hian sapram dinhmun ang khu kan hlat vak bik lo niin a lang. Kohhran boruak nawmlai- Camping, Crusade, etc. lai chuan inkhawm kan \hahnem \hin. Ringtu nun a puitlin theih lohna chhan pawh hi a nuam lam kan bawh luattuk vang a ni mai lo maw?. KTP inkhawm han thlir ila, member 25%-30% inkara inkhawm kan tlin chuan tha thawkhatah kan inngai a, kan lawm ve hle. Kan beisei a sang lova, kan lungawina hi a tlem hle ta mai. Mahni theuh i inenfiah ang u.

9. Zirlaite leh rawngbawlna: Zirlai kan thiam avang chauha Pathian hi fak hluam hluam tur kan ni lova, Pathian kan tih avang zawkin zirlai hi kan thiam tur a ni.  Pathian hian kan inzirchhuah a, mahni ke-a kan din theih hun thlengin a rawngbawl tur hian min duh ngawih ngawih a, tunah ngei hian chu rawngbawl hna chu kan nih ang anga thawk nghal rum rum turin min duh a ni. Naupan tet atanga Pathian tana inserh hrangte pawhin thawk tlem an intih lai leh, tunhma lama rawngbawlna ngaihthaha rawngbawltute pawhin an tunhma hun avanga inchhira an tah fo lai hian, keini engmah ni lo hian zirlai kan zawh fel hnuah chauh kan mawhphurhna rawngbawl hi zawm ve chauh kan tum a nih chuan inchhirin bang lovin kan la tap ve ngei ang tih a hlauhawm hle mai.

Zirlai  tan chuan rawngbawlna chin pawh a lo z$m viau a ni thei e; chuvangin inkhawm takngial hi chu tlanchhiatsan tumin chhuanlam tesep insiam fo lo teh ang u. Hna i hmuh hunah Pathian rawngbawl i tum a nih chuan i hna hmuh hunah pawh kaisanna hmuh leh zet i duh ngei ang. Rawngbawl hi nakin atana khektu chuan a pianthar zet loh chuan a hlen tak tak ngai lovang. A pianthar loh avanga chu rawngbawlna chu ngaihthah zawk a ni si a.

10. Bible ngainat: Tunlai member tam takte hian Bible hi kan ngaina lo hle niin a lang. K=P active member, Isaia pa hming pawh hre lo te, Hebrai chhiar dawn pawha Exodus a\anga phet pur pur chi te hi kan awm nual tawh tlat mai a! Bible ngainat kan zir thar leh a tul a ni. Bible tangkainate lo sawi lawk teh ang.

(a) Darthlalangah kan hmel chiang taka kan inhmu thei angin Bible-ah hian mihring nun hlimthla chiang takin a lang a, kan nun kawng hrang hrang atan darthlalang anga kan hman chuan keimahni kan inhmu fiah thin. Chuvangin nitin Pathian nen leng duna Pathian hmantlak nun nei turin Bible hi a pawimawh hle a ni.

(b) Insiam \hat nan: Kan thlarau nun atan kan chaw pawimawh tak chu Pathian thu hi a ni. Mihring chak lo leh nitina thlemna tawk reng kan nih avangin kan ti dik lo fo \hin a, chutih karah chuan mahni tih dik loh pawh inhre thei lo te kan ni lawi si. Bible-in kan thiam lohzia min hriattir a, chuta tang chuan insiam thatna kawng min kawhhmuh \hin.


11. KTP leh World Cup: Kan hriat angin World Cup a lo thleng leh dawn a, football boruakin min chiah hneh hle ang. World Cup nghawng tha lo an sawi i hre tawh maithei- Zan reia inkhel a ni tlangpui a, nula leh tlangvalte an lo free tawh a, thenkhat chu chhungten an mutsan tawh a, World Cup en hming pu si kha nilai zana hnawh chhuah ngai an awm leh \hin. Zirlaite tan pawh World Cup hi hnawksak a ni thei bawk. He hun hi Lal Isua nen i hmachhawn loh chuan rah tha lo a chhuah thei a ni. He hun hian kan nunphung a sawi nghing dawn a, i rinna erawh sawinghing suh se. Zanrei a nih avangin Isua theihnghilh suh la, Isua nen en tum ang che. Rau vak tum kha a ngai lo. He boruak hi a chhe zawnga hmang lo turin keini KTP member-te chu kan rilru kan siam tur a ni.


Sawiho atan:


  1. Tunlai huna KTP te hi kan vannei nge kan vanduai zawk le? A chhan sawi nise.
  2. Biak In hawng ngeia inneih hi a hautak tak takin kan hria em?
  3. Inneihna-a hmeichhe kekawr ha hi ngaihmawh tham a tlingin kan hria em?
  4. Biak In hawng ngeia inneih that bikna dang kan hriat apiang sawi belh nise.
  5. Zirlai tan rawngbawlnaa inhman hi a tha berin kan hria em?
---------------------------------------------------------------------------------

    * Compiled from "KRISTIAN THALAI" chanchinbu. *


Saturday 15 February 2014

PULPIT A CHIM

Thuhriltu pakhat pawh hian thusawi a chak hle a, thiam intihna nei chungin pulpit chu chapo takin a pan chho va. Thu a han sawi ta a, a hul ta der mai a, a thlan tuiin a leih bawrh bawrh ta mai a, a tawp siam dan pawh thiam lovin a sawi hnu a sawi kual a sawi kual a. 

A thusawi zo chu zak takin mahni insit ngawih ngawihin pulpit atangin a lo chhuk a. Pitar pakhat chuan amah chibai pahin, “Thuhriltu, pulpit atanga i lo chhuk lam thinlung pu khan pulpitah lawn chho la chu, i lawn chhohna thinlung puin i lo chhuk tur a ni a le,” a lo ti charh charh a. 
Hun danga thu a han sawi leh chu a thi chiang ta khawp mai. A thusawi chu a nung ta em em mai a. A chapona Pulpit tlang chu a chim tawh avangin mite'n a nunah ei tur an hmu a, a bula awm nuam an ti thar a, a thusawi dawnah pawh tisa lama inbuatsaihna ai chuan a nun tlawmzia hriain tawngtaina lamah a ram tang a, Pathian rinchhanin Pulpit a lawn ta thin zawk a ni.

He pa hi kan hmusit lo va, keimahni ngei pawh kan ni ve thin a ni lawm ni? Setana hian mi a bei peih lulai khawp a, pulpit thlengin min um zui peih a ni.


RUDYARD KIPLING LEH MIZOTE

Wesminster Abbey, British lalte leh mi ropui bikte phumna leh an hriatrengna lung ziak an dahna hmuna Poets’ Corner luahpha ngat khawpa thu leh hla thiam, hla phuah thiam hmingthang Rudyard Kipling ( 1865-1936 ) hi khawvela thu leh hla thiam langsar ber berte zingah chuan keini Mizote pawh min lo hre vetu awm chhun a ni awm e. A hla phuahah pawh min lo sawi telve zauh nia!

Amah hi British sawrkar tana mi rinawm em em, Poets’ Corner-a a ruang an zalh dawn pawhin British Prime Minister Stanley Baldwin meuh pawhin a ruang hi a zawn ve a ni. British tana mi rinawm a nih avangin keini hming a lamna poem-ah pawh hian British sawrkar chakna a chhuanzia leh a chapopuizia, a lehlamah chuan keini Mizote leh Naga-te hi Kumpini sawrkar tan hmelma beih huphurhawm tak, min lo awp thei te pawh kha thil ropui tak angin a tilang hial awm e :-

We’ve chivvied the Naga and Looshai,
We have given the Afrid man Fits.  

____________________________________

Picture : Rudyard Kipling ( 1865-1936 )


Wednesday 5 February 2014

‘K’ CHUANG BIAKSAILOVI

Mizo hla thuah leh tawngkama an lo cheh ngun em em, tunlai thangthar lehzual chuan kan hriat lutuk loh ni ta chu “Biaksailovi” tih thumal hi a ni awm e. Hranghlui hla tam zawkah phei chuan “Rakzu” tih ai mahin “Baksailovi” tih kha a lar hle a ni awm e. Zu sawina mai phei chu a ni a.

“Zu” sawi nana mihring hming tak mai, “Biaksailovi” han hman teh tlat chu a mak dangdai em a, a tobul han chhui lawk ila:-

Biaksailovi hi zirtirtu Liandova (a hnua Pastor ni ta) fate zinga a upa ber a ni a, nula hleitling leh inkhaithli zeih zawih, hmeltha tak, nungchang tha bawk si, kohhran leh khawtlangah pawh tihluih ni miah lova inhmang em em a ni a. A unau dangte chu- Saizahawla; R. Tlanghmingthanga (MNF Ministry-a Minister pawh lo ni tawh kha); Rev. R. Lianbuanga te an ni.

Kum 1940 khan Nula Biaksailovi pa Pu Liandova hi Sialsuk khuaah zirtirtu hna thawkin a awm a. Hla phuahthiam Laltanpuia te khua a nih chu. Nula hmeltha leh fel na na na chu tlangval lakah pawh a to hep hep hle mai a, zantin rim turin tlangval rual hi an thawkchhuak a ni ber mai. Tlangval nungchang tha ber atanga chhe ber, zu pawh in thei reng te chen chuan an rim thin a. Zu in mi pawh chu an thiante sawmin, “Zanin chu Biaksailovi i rim ang” tiin an chhuak zan tin ve thin a. An ruih hnep tawh hnuah chuan nula Biaksailovi te in pawh an thleng ngai ta chuang hlei lo va. Chutiang chuan zu in mite pawh an inhawl chhuak zantin ve thin a. Chuvang chuan zu chu Biaksailovi nena tehkhin berah neiin an ti “Biaksailovi” ta hial a ni!

Pu Laltanpuia pawh hian a hla pakhatah chuan heti hian a lo ti-

“Awmhar Champion val kan ni kan duai bil lo rual tawnah,
Kan sakhming hi khuavelah, chhim leh hmarah thang chhuak se,
Lunglai timawl lote hian Biaksailovi rim mah la,
Duh leh relthang chu zing ang hmiang,
Khawvel kan ta lo ni bil hlei lo”  

   

Monday 20 January 2014

A ZARAH ROPUIIN KAN LANG VE

Vawi khat chu America President a nih lai khan Thomas Jefferson leh a thawhpuite chu ram chhung fangkual turin sakawr chunga chuangin an thawk chhuak a. Lui pakhat, lei dawh pawh tha taka an siam awmna hmun an va thleng phei a.

An thlen hma lawka ruah baw hawk a lo sur teuh avangin tui a lo lian a, a kuang a lo fawn liam pung pung mai si a, lei dawh ber pawh chu a lo len bo daih mai hi a lo ni a. Sakawr an neih that hlawm em avangin mahni sakawr theuh hmanga kan turin an inti hlawm a, an hlau tlang kher mai. Thih leh dam inkarah an dak viai viai a ni ber mai.

An zinga telve pawh ni lo, khualzin pakhat hian sakawr a nei lova, lui chu kan ve a duh si avangin Thomas Jefferson-a hnenah chuan a sakawr chunga chuan ve chu a dil ta ngawt mai a, ani lah chuan phal takin a chuantir ve mai bawk a.

Lui an kan hnu chuan sakawr atang chuan khualzin pakhat chu lawm takin a chhuk a.  Thomas Jefferson-a thuihruai pakhat chuan, “ Tunge i nih a? Khatiang khawpa America President meuh pawh a sakawr chunga chuan dil ngamtu chu mi ropui tak i ni ngei ang le.” tiin a zawt a. Khualzin lah chuan a chuanpui kha America President a ni tih reng reng a lo hre si lo a. “Sakawr chunga chuan ka dil dawn lai che u khan mi dang chalah chuan “Ka phal lo” tih inziak ka hmu a, mi tlemte chalah khan, “Ka phal e” tih ka hmu a, chung a phalte zinga mi pakhat sakawrah chuan ka chuang ve ta mai a ni”, tiin a chhang a.

Keini hian kan vanneihzia leh kan chan ropuizia hi kan ngaihtuah peih thin em aw? Chatuan boralnaa kal tur kha mi pakhat, a ropuina hmachhuan lova min rawn pan vang vangtu Lal Isua avangin chatuan nun kan lo nei a nih chu! Mi thianghlim leh Upa thianghlim, Vantirhkoh zawng zawngte zingah min chhandam thei an awm loh laiin a ropuina lalthutthleng leh thuam ropui zawng zawng kalsanin Lal Isua chuan kalvari tlang kaltlangin min rawn chhandam ta a ni e. A zarah ropuiin kan lang ve a nih chu. A va ropui em aw. Lo chhut chiang ve thin teh le…..