RANNUNG SEH

                                                           

Rannung seh hi a hlauhawm loh tih loh rual chu  a ni lova. Nimahsela a nihphung dik tak hi hre hlawm ila chuan tun ang em em lo deuh hian kan ngai ngei ang. Fimkhur em em vek erawh thil sual lo ber pawl a ni tho mai. Hman kum deuh lawk khan he natna hi a ram pumin kan sawi ralkhel em em tawh a, vawiin thleng pawhin kan la sakei hlauh hlawm chu a nih hi maw.  Tun tumah hian rannung seh chungchang hi tawitein i lo sawifiah dawn teh ang.

 A THLENTU :   He natna hi Indopui 2-na atang daih tawh khan lo hmelhriat tawh a ni a. Bacteria chi khat, Rickettsiaceae family te’n an thlen a ni a. Heng bacteria te hian Rannung kaltlang pawhin min tibuai thei ta a ni. Rannung seh hi Asia khawmualpuiah hian a hluar bik a, Russia ram atanga Japan ram thleng; Australia, Pakistan leh Afghanistan thlengin a hluar kual vel vek a ni ber.

A NATNA LANCHHUAH DAN :  A hnuaia tarlan ang hian i awm chuan Rannung seh hi i vei tihna a ni thei-

@  Lu na

@  Khawsik reh hlei thei lo.

@  Kawthalo, Pum lam insawiselna

@  Tha na them thum

@  Khuh

@ A nasat tawh phei chuan La lian, Vuna danglamna awm leh Thalbe vung a awm thin a. Pneumonia leh Encephalitis (Thluak natna chi khat)  te pawh a thlen hial thin. Damdawi Inah chuan Weil- Felix Test hmangin awlsam takin a natna hi a hriat chhuah theih a ni.

ENKAWLNA :  He natna vei nia inhria  leh hriatchhuah chuan Doxycycline hi ei hmiah mai tur a ni a. naupang leh raipuar tan chuan Azithromycin ei mai tur a ni ve thung. Heng damdawite hi a tha hle a, Doxycycline phei hi chu, “Rannung seh enkawlna damdawi tha ber” tih hial a ni. A tlai chhiat hmaa enkawl a nih phei chuan a dam thuai thei thin a ni. A invenlawkna vaccine hi hei hi a rintlak ber ti-a hman tur hi an la siam/hmu chhuak lo a ni e. 

RINGWORM

                                                                               

Ringworm hi fungus chi khat, Dermatophytes vanga lo awm a ni. Dermatophytes hi chi thumah an then hrang leh a:- Trychophyton, Microsporum leh Epidermophyton  tiin. Tricho phyton te hian sam , vun leh tinah natna an thlen deuh ber a.  Microsporum te chuan vun leh sam a khawih thung.  Epidermophyton erawh chuan vun leh tin a khawih thung.

     Ringworm chi hrang hrangte :

(1) Tinea Capitis : Lu lei (scalp)-a awm chi hi a ni. Naupangin an nei deuh ber thin.

(2) Tinea Corporis : Kut leh ke leh ẩwm leh dul vela awm thin a ni.

(3) Tinea Incognito : Steroid damdawi hman nasat vanga awm a ni ber. A dang ang emin a nasa ve lo.

(4) Tinea Unguium : Tin-a awm chi hi a ni. Tin chu a lo uk khuk a. a lo kehchhe thin.

(5) Tinea manuum : Kut-a awm thin a ni.

(6) Tinea pedis : Ke-a lo awm thin hi a ni.

(7) Tinea  cruris : Hei hi a common ber. Kap leh til vunah te a awm duh hle thin. Mipain an vei duh zawk.

                                   

Enkawlna:

@ Tih huh loh  tur a ni.

@ Synthetic lam thawmhnaw inbel loh tur.

            

 Damdawi hnawih chi :

(a) 1% Clotrimazole cream ( kar 4-6 chhung)

(b) 5% Amorolfine

© 2% Miconazole

            A eia ei chi:

(a) Itraconazole 3-5 mg/kg

(b) Griseofulvin 10 mg/kg

(Joel-15082013-Guwahati)

NERIST KA TLAWH VE TA

June 28 – July 20, 2013 chhung khan beisei loh deuh maiin Engineer zirna hmunpui North East Regional Institute of Science and Technology, Nirjuli, Arunachal Pradesh chu ka lo tlawh ve ta reng mai. Zinvah nuam timi ka lo ni bawk nen, ka inchhir lo kher mai.

A sehsam

NERIST-ah hian thianpa tha tak mai, Lalbawiha,LBa tia ka koh( L. Chhawnmuanlal) hian B.Tech (Mechanical) a zir ve a. Vawi tam tak tlawh tura min tih hnuah hunawl a lo awm remchan bawk avangin ka han tlawh ta a ni. Thian tha neih man hi chu a awm thin ngawt mai.

Pen chhuahna

June ni 28 tlai dar 7:30 PM ah chuan NERIST lam pan chuan Network Bus ngei maiin Guwahati atangin  kan tawlh chhuak ta ruau ruau mai. ILP ka neih loh avangin ka thlamuang lo ang reng khawp mai a. Keini mizote nen chuan kan hmel a inan em avangin a hlauhawm loh an tih pawhin ka awm a nuam thei tak tak lo. Nimahsela ka bula thu chu Arunachali a ni a, kan inan em tak avangin ka thlamuang viau lawi a. Air-conditioned Bus-a chuan chu  keini, Thlawhna chuang ve pha lo tan zawng a nuam ve chiang alawm.

Khawthlir

Kawngpui a tha a, kan tlan tluang viau mai. Mit hawkdak ta chu ka’n dahchhuah tak chiam kha. Mizorama Phaizawl zau ber Champhaia mi ang tiat te lek lek chu a lo tam teh hrep a, mitthim tlintawk an tih ang hi a ni ber mai. Assam ram lo hausak turzia hi aw tiin ka ngaihtuah kai ta hial a. 

Ka thaw huai e

Arunachal Pradesh luh dawna Gate-ah chuan min lo tiding ta ngei a, a then anmahni thuin an chhuak sap sap a. Kei erawh chu chhuk loh a fuh ringin ka thu ve ta reng a. Nimahsela chhuk tura Police pakhat, tiang nena a rawn luh tak thuak thuakah chuan ka chhuk ve nghal var a. ILP an pek sap sap lai chuan kei erawh chuan inti khawtual mi takin ka kal tlang deuh ngat a, min lo tiding lem bik lo, ka tlang chu a ni ve ta reng mai. Thil pakhat mak ka tih deuh erawh chu- ILP lo check tute zingah khan Arunachali mi erawh ka hmu hauh lo thung a, vai hlir an lo ni hlawm. 

Welcome to NERIST

Ka thianpa LB-a  leh Hminga chuan NERIST  main gate-ah min lo nghak a, ruahsur ser ser hnuaiah chuan Hostel lam panin kan phei ta. A campus hi nuam ka tihle mai a, a thawl bawk a, thingkung leh hnimhnah hrim hrim a lo tam bawk nen, a nuam vel hle mai. Sports ngaina mi tan phei chuan items a awmkim angreng hle bawk.

Hostel runah

An hostel hi hlawm hrang hrangin, a Block zawngin an then a, a lian tha hlawm hle. Inlen pawh vang vang ngai khawpin a awm hrang a ni. Kil li nei zela awmin  a building laili takah hmun awl leh pangpar velin an chei hlawm bawk. Bath Room leh Toilet erawh a tlangpuiin chei that leh enkawl uluk erawh a ngai deuh. Current pawh a tha thawkhat e. Internet connection a tha em em a, cable hmangin mahni room-ah a pawh maitheih a, Wireless pawh YouTube mai mai enna tham chuan a chak viau bawk. Zan dar 6 atanga a tuk zing dar 8 thleng a awm a, ka mu hma phal mang lo a ni ber mai. YouTube lamah Mechanical Engineering lam, Crane leh Excavator accident enin ka tlaivar thak lehnghal a, a manhla rualin taksa a renawm duh khawp mai. Tin, ka va zin hun hi Hostel Mess kharlai a lo ni a, mahniin room-ah rawng kan bawl chawp a, kan hmeh tui deuh reng a ni ber mai.

Thian ka chhar thar

Thianpa LB-a zarah NERIST-a zirlai dang thian tha ka chhar teuh mai a – VL Tanzuala (Civil Engg.), S. Biakliana ( Mechanical Engg.), VL Malsawma ( Civil Engg.), David Lalrochunga (E & C Engg.), Henry Saingura (Agriculture Engg.), Ngaia, Hminga, Patea, Isaka, etc.. Ka thiante hi an pumrua lian em em lo mahse an rilru erawh a lian pang pang hlawm khawp a nia.

Pu Kima ka tawng

NERIST-a ka va zinlai hian a fanu Deborah-i exam awmpuii Pu Kima a lo awm ve a, ka thianpa LB-a hian a room-ah a lo mikhual nghe nghe a, Pu Kima nen pawh chuan kan inhre chhawm ve ta mai bawk a. Ani hi Aizawl Chanmari-a awm niin pa thau em em a ni a, a hrisel lo tih a lang reng mai. A khawngaihthlak takzet a ni. Fate hmangaihna lo thuk turzia hi aw ka ti ve hial a ni. An chhungkaw tan duhsakna ka hlan nghal bawk e. 

SDO nen

Ka zinlai hi kal tharte tana admission tih hun a ni a, a unaunu fanu a rawn hruai pahin Pu Zoramthara (Mama), SDO (Electrict), Khawbung ‘S’ chu Hostel-ah a rawn lenglut a, kan inhre chawp chu a ni leh mai bawk a. Ani hi 1991 Batch niin NERIST chhuak tho a ni. A ei chi leh a in chi min leisak mawlh mawlh mai a, titi pahin kan tlan mial mial mai a, kan puar thei thin teh e. Pu Mama hi a awm rei vak lova, a awm chhung hi chuan tisa takin kan puar em em reng a, kawm a nuam a, thil a hre si a, a manhla hle. Admission tih chhung a rei miau loh avangin min hawsan ta thuai nghe nghe a ni.

 Ka mi hmuhchak Pu Dingtea ka tawng ta

Tunlai thiamna zar zo-a misual.com atanga ka lo tawn, a thu post leh comments te tha ka tihtheih em em, a hnuah Facebook lamah pawh kan in thian tak zel Pk Fanai, a hming tak Pu F. Lalzidinga, Huto English School Principal te chu NERIST hnunglawkah an lo awm ve reng a. Ani hi Baptist Missionary a ni. An chhungkua hi pali an ni a, fapa pahnih an nei a. Tlai khat chu kan va leng phei a, ka rin loh deuh maiin Pu PK-a hi a lo lang naupang a, a kum erawh a naupang vak tawh lo a ni awm e. Lang naupang chi kan tih hi a ni. An chenna Mission Compound hi a nuam em em mai a, a bul lawkah a thawhna School chu a awm nghal bawk. Quarter ang a ni a, School Hostel a nih nghal bawk avangin a lo lun ang reng hle a. Tum leh beisei miah lohin misual.com a ka lo hmelhriat tho Rose Malsawmi pawh chu Missionary niin a lo awm ve reng a! Saihlum pakhatin Sava pahnih ka thleng a ni ber mai. Ani pawh chu ka hmuh chak kha a ni ve hrim hrim bawk a. misual.commers intawkkhawm kan ni ber mai. Pu Dingtea hian thianpa LB-a nena ke-a kan haw chu a phal lova, an School Motor-in min thlah hawtir thlap nghe nghe a ni. 

 ..

An mi sawmna angin a kar leh lamah chuan Pu Dingtea te inah chaw ka va ei nghe nghe a, titina hun leh an chhungkaw ngainatawmna han chhim takah chuan ka tlangnel hma hle mai. Ei tur tui tak tak min chhawp bawk a, chhungkaw hlim tak an niin ka hria. Kan chhiar phak loh mizo lehkhabu leh Magazine pawh chhiar tur a lo awm nual mai a. Kham lo taka haw dawnah chuan amah Pu Dingtea ngeein ama Bike ngeiin thianpa LB-a nen min thlah haw ta a ni. An rawngbawlna hi Pathian hriatpui a ni tih a chiang a, an kal zelna turah duhsakna ka hlan nghal e. An thatna chungah ka lawm takzet a, kei mai mai pawh chaw eiah meuh min ko a, an chunga ka lawmna hian a daih rei ngawt ang le.

Bazar a nuam riau

 Hostel chaw awm loh lai a nih avangin chawhmeh hrang hrang siam tur bazarah kan va lei mai thin a. Bazar a lun thei hle. Kelsa erawh kan chang hman meuh lo chu a ni. Thilmak ka tih ve deuh chu hmeichhia an tam em em mai a, sa sat thlengin hmeichhia vek mai an lo ni a, an mipate an demawm viauin ka hria. Arunachali te hi vai hian an lo pawlhsawp hle tih ka hre thar bawk a, anni atang hian zir thar tur ka hawn nual mai. Chimrala awm lo turin tanlak a ngai mang e. Khawi dawrah pawh kal ila hnamdang vai vek mai an lo ni tawh nia!!

Ui sa ngei nen mawle  

Mipa hlang awm khawm tih takah zan khat chu Internet ka lo kawm laiin ka thiante chuan zanin chu ui an man thu leh an puah dawn thu min rawn hrilh a, a lawmawm hle rualin ka va pui ta lem lo a, min hrethiam em ang chu maw, Internet an nei chak vei em a nih kha! Kan ui sa lah chu a lo thau viau lehnghal a, a thau pawh kan rep far tluk tluk mai alawm le. A tuk phei kha chuan nilengin ui sa kan tlan a ni ber. Buh tel hauh lovin a sa ringawt kan tlan a, sa hlanga  ka puar nilen hmasak ber a ni hial mai.

NERIST  ka mangtha ta

Thiante’n min chelh a, nuam tiin hlim viau mahila tihtur tul dang a lo awm ve zel si avangin thla khat dawn ka awm hnuah chuan haw zai ka rel ve ta a, a tawp a tawpah vawihnih ka thulh hnuah chuan haw zai ka rel chu ka lo puitlin ve ta. July ni 20, zing dar 6:30 ah chuan Network Bus chu a lo thleng a, LB-a, Henry-a leh Isaka ten min thlah a, Bus min chanpui bawk a, an chungah ka lawm hle. Zanah kan meng rei si a, mut an kham lo ve ngawtin ka ring. 

  
Kawng lakah pawh kan tluang hle a. Assam ram chhunga phai zawl zau tak tak han hmuh a, buh hmun lo hring dup han hmuh chuan Assam ram hausakzia hi ka ngaihtuah thiam uar uar mai. Kawng lakah ka ek a chhuak thut a, zunram thiara kan chawlh lawk chhungin a bula In ding pathumah ek ka va dil a, an lo phal lo kha chu a ngeiawm dan ip a har khawp mai. Nimahsela ka bul lawka thu Assamese nula kha a hmelthat mai bakah a mitmengah min haw vak lo tih a hriat bawk avang leh ka peih lo chung pawha mi rawn mitmei fo khan ek chhuak min hnem thin teh e. Rilru tawngtaina nena han tan kawp takah chuan a lo ip rei theih viau mai a, chhun chaw eia kan din zawk hlanin ka inpaih ruak ta hiau hiau mai a, ek lo nawmzia te pawh ka hmuhchhuah tak hlauh kha. 

Engpawhnise NERIST ka hmuh ve tawh hi maw tiin Hostel thlen hnuah thawmhnaw bal chiah zawh veleh ka mu nghal ta hmak a.  

( -Joel-1182013-Guwahati- )