Thursday, 19 June 2025

Tunah hian China-in hlauh deuh pakhat a nei

-- Joel Lairemsanga


Tunlai hian China hian helhkam leh lungkham lian em em pakhat a nei a, tuna Israel leh Iran intihbuai mek hi a ni lo a, Taiwan chungchang pawh a ni hek lo. 

Tibet ram leh Dalai Lama chet vel dan hi China hian tunhma zawng aiin a thli-thlai uluk a, a chhan ber chu hlauh ruk a neih vang a ni.

Tuna Tibetan Buddhism sakhaw bruaitu lu ber Dalai Lama hi Tibetan Buddhism sakhaw hruaitu lu ber 14-na ni mek a ni a, Dalai Lama hian July 6, 2025-ah khian a kum 90-na a pum dawn a, a upat tawh avanga taksa lamah a chak tâwk tawh loh chhuanlamin a pianchamah hian amah thlaktu tur a puang dawn nia report a ni a, eng ang mize pu nge amah thlaktu atana a ruat ang tih ngaihtuahnain China-a ro rel mek Communist Party hruaitute rilru a luah khat mek a ni

Tibet hi China thu hnuaia kun tur kan ni lo a, inzawmna kan nei hek lo ti-a China laka inlak hran duhna rilru pu-in tuna Dalai Lama hi a rawn thlak ang tih hi China hian a hlau hle a, hei vang hian China Top Security Official Chen Wenqing chuan Tibet ram hrula China Province pakhat Qinghai chu a tlawh nghal chat a. Chen-a hian China leh Tibet inzawmna a lo ngheh zual zelna atan Qinghai hian hmun pawimawh tak a luah a, inthen hranna rilru pu te reng reng chu he hmun atang hian kan nuai chimit nghal zel tur a ni a ti bawk. 

Kum 1995-ah khan Tibetan Buddhism sakhaw hruaitu lu ber dawttu Panchem Lama chu thlak a ni a, a thlaktu tura ruat thar hi a chin hriat lohin a bo a, China hian tan inah a khung bo ni-a sawi a ni nghe nghe.

Amah thlaktu tura ruat thar leh hi tu dang ni lovin China-in a duh duh dana a thunun theih leh China awn tlattu leh Communist Party chhunga dinhmun pawimawh tak taka inrawlhna nei Gyaincain Norbu a ni. Hei hi tuna Dalai Lama hian a hre chiang em em a, a haw  hle bawk. Chuvangin Dalai Lama hian amah thlaktu tur atan China haw em emtu a ruat mai ang tih hi China hlauhthawn em em chu a ni.  

Qinghai province tlawhtu Chen Wenqing chuan tualchhung thuneitu zawng zawngte chu Tibet leh a kaihhnawih thil thleng reng reng chik taka vil tur leh chhinchhiah vek turin a hrilh a,  sakhaw thila punkhawm pawh khap turin a hrilh vek bawk.

Tuna China bengkhawn ber chu kan sawi tawh angin Dalai Lama hi a ni. A chhan chu Dalai Lama hian amah thlaktu tur chu China nena inhnimhnaihna nei lo leh China ramah pawh piang lo a ni dawn tih a lo sawi ri zauh tawh a, China hian India rama piangin Dalai Lama hi a thlak ang tih a hlau hle. 

Kumin March thlaa a lehkhabu ziah an tlangzarh takah pawh Dalai Lama hian a thih hnuah taksa thara khawvela a lo kal leh hunah pawh China sawrkar duh dan ang ni lovin Tibetan Buddhist serh leh sa g angin a lo piang nawn leh dawn tih a ziak a, hei hi China hian a helh hle.

China hian Dalai Lama hi China laka inlakhran duh mi a ni tiin an inkar boruak hi a tha ngai lo a tih theih. Buddhism sakhaw hruaitu lu ber ruat thar chungchang leh   pian nawn lehna thuah pawh China hian kan pawmpui a ngai a, kan pawmpui loh chu pawm theih a ni lo tih hi a thu pawm dan a ni. 

Tun hnaiah khan China President Xi Jinping-a'n Buddhism sakhaw hruaitu thar pawmpuitu tur leh sakhaw hruaitu lu ber dawttu Panchem Lama a hmu a, China leh Buddhism sakhua inlaichinna a that zual zel a pawimawh thu a hrilh. Hetia an inhmuh hnu lawkah hian Tibet hruaitu te'n inhmuh khawm an ko nghal a, Xi Jinping-a policy zawng zawng an pawm vek thu an sawi thar leh nghe nghe.

Hei hi Tibet-a thil awm dan nimahsela July ni 6-a Dalai Lama ni mekin amah thlaktu tur a puang tur hi China hian hlauhthawnna nen a thlir mek a, China tan hauh lotu Dalai Lama a ruat a nih chuan Buddhism sakhaw betute rilruah China ram hruaitute huatna chi a tuh nghet ang a, chu chuan nget lung angin China impumkhatna a la ei chhe mai ang tih hi a hlau hle a ni. 

China rama sakhaw lian ber chu Buddhism hi a ni a, he sakhaw betute'n an ngaihsan leh a thu an awih em em Dalai Lama berin China a sawichhiat tlat chuan China mipuiah a chhe zawngin nghawng lian tak a nei thei dawn tih hi china hian a hai hauh lo a, hei vang hian Dalai Lama thar ni tur hi hlauhthawnna nen a lo thlir mek a ni.

                                 I ngaihthlak duh chuan hei hi hmet rawh





No comments:

Post a Comment