Friday 31 May 2013

LUIA CHENG NUNGCHATE

                                           
Sangha chi hrang hrang te:
      Hmursawp, Hmurchhia, Japan Sangha, Kawnghram, Lengphar, Nghabual, Nghachek, Nghachik, Nghadawl, Nghafunglawr, Nghahrah, Nghahrawngchal, Nghakhing, Nghakulram, Nghalerh, Nghalim, Nghameidum, Nghangiai, Ngharilliah, Ngharul, Nghasen, Nghasanghal, Nghathar, Nghathen, Nghathianghar, Nghatun, Nghavang, Nghavawk, Nghazangrek, Nghazawngek, Nghachhia, Nghawngvar, Pharawng, Sarba, Thaichhawninu themtleng, thaichhawninu leh Zawngdulinu.

Chakai chi hrang hrang te:
        Aikam, Aifiar, Aidup, Sihchakai, Airang, Anuchhudam.

Chengkawl chi hrang hrang te:
              Kawlbial, Kawltung, Phaichengkawl,Phungchengkawl, tuikep.
 
Uchang chi hrang hrang te:
       Usial (Usai), Ulawng, Dawngthlek, Uchhawlhring, Utum.

b)   Chhim luang luia Sangha awm bikte:
       Nghavang, Nghaphudum te hi chhimluanglui  Tiau, Tuipui, tuichang, Chhimtuipui-ah te an awm bik deuh. Hmar luang lui-ah an awm ve lo.

c)   Hmar luang luia Sangha awm bikte:
Nghatun, Nghariliah, Nghavak, heng ho hi chhimluang lui-ah an awm ve lo.

     Nghavang:
He Sangha hi Tiau, Tuipui, Tuichang-ah te hian fur lai tui len hun laiin luipui lian zawk atangin an lo chho thin. Tui kam dawnah li pui lian zawkah an haw thla leh thin. Thalah chuan Nghavang hi man tur a awm ngai meuh lo zu nia!!! 

d)  Sangha-te deuh, Lui-te a cheng chi te:
1.Dawntial.        2.Lengphar.    3. Nghadawl.   4.Nghalim.   5. Nghameidum.  6.Nghavawk.     7.Nghawngrang.  8. Nghazawngek.             9. Sarba.
( Luite a cheng chi kan han tin a a, lui lianah pawh hmuh tur an awm thin)

e)   Lui a cheng ruhchungnung neite:
1.Chakai.  2.Chengkawl.   3.Kaikuang.   4.Sumsi.   5.Tuikep.   6.Tuisatel.

f)   Lui a cheng chi sate:
1.Awle.   2.Sahram.   3.Saphairuang.   4.Tuipuisatang.   5.Tuisazu.   6.Satel.

     Awle:
      Awle hi lui lian takah lo chuan an awm ngai lo. Tun hma chuan Tlawng lui leh Tuiruang lui mawng  lamah an awm ve thin. Tun hnuah hi chuan ram kan dai dar ta deuh va, hmuh tur an awm ta meuh lo.

g)  Lui a cheng chi hmul neite:
1.Sahram.   2.Saphairuang.   3.Tuisazu.

h)  Tui leh khawmual a cheng kawp theite:
1.Awle.   2.Sahram.   3.Saphai.   4.Saphairuang.   5.Tuisazu.   6.Uchang.   7.Satel.

i)   Sangha zingah Sangha dang ei thinte:
1.Nghakhing.   2.Ngharul.   3.Nghaler.   4.Nghafunglawr.   5.Nghavawk.   6.Sarba
7.Thaichhawninu.   8.Makur.     

j) Mizote’n sangha vuak nan a kan hman thinte:
1.Khang.   2.Khawkherh.  3.Khiangzo.  4.Kawmru.  5.Ngaihlih.  6.Rurah.  7.Rulei. 
8.Ruthei.  9.Saithei pil.  10.Arhmarcha.  11.Ruchek.  12.Kamsahut.

( Sangha vuak chin hi a tha lo, tihloh tawp tur a ni. Mizo upate chuan len sîn lutuk hman an remti ngai lo. Sangha la puitling lo an mante hian an chhuah leh thin. Dim dawih takin luia chengte hi an lo enkawl thin zu nia!!!)

Source: Mizoram General Knowledge. 3rd Edition.
 
Note: A chunga Sangha hming tarlante hi a kim tawk leh tawk loh  emaw, ziah hmaih a awm leh awm lohte  leh mahni lo tawnhriat leh thil dangte sawi hovin i inkâwm khawm ang ule.

4 comments:

  1. A tha hle mai..mahse a scientific name hian han dah thei la duhthusam,a mizo atanga english a browse hian kan browse theih loh hi a awm nual a

    ReplyDelete
    Replies
    1. Ni e keipoh chu chu om thei se ka duh
      Scientific name nen om nghal se duhthusam ania

      Delete
  2. A hlawkthlak takzet!


    Sangha vuakna atan hian VANG leh KANGTEK kan hmang fo mai. Vang hi a chak vak lova, li te deuh ah chuan kangtek hi a tha viau mai.

    ReplyDelete
  3. Aidup kan tih tak hi eng chakai chiah nge chakai in lip a kawr chang leh hma hi ani mai lo maw ...a hran in Aifiar te ang hian an awm ve hrim hrim em...

    ReplyDelete