Wednesday 29 May 2013

CANCER MAWLH HI


Kan ram(Mizoram) a cancer vei kan tam zia leh hluarzia chu sawi tawh lo ila. Mi thenkhatten hetianga a hluar em em mai hi chhan tha tak a awm an ring thin a nih hi. Mahse tun atan chuan i lo sawi thuak thuak mai teh ang u.

* Cancer hi chhan tam tak vanga lo awm thin a ni:

1. Inthlahchhawn thil:- In chhung zingah rilpui , hnute chhûl , thluak, melanoma cancer engemaw ber vei an awm hlauh chuan cancer i vei theihna chance chu a lêt 3 in a sang bik tihna. Cancer 5% vel hi inthlahchhawn a ni.

2. Ram leh chî hran vangin:- Chuap, hnute leh rilpui cancer hi european leh american zingah a hluar hle. Thin cancer hi an nei ve meuh lo. Japanese hmeichhe zingah hnute cancer hi a awm mang loh laiin american hmeichhe zingah erawh chuan a hluar hle thung. Black African zingah chuan vun, zang leh chhul kawngkhar leh thin cancer a tam bik hle. Japan mite hian american mite aiin pumpui cancer a lêt 5 in an nei tam zawk. South East Asia, a bikin Chinese origin zingah hrawk leh hnâr cancer a hluar hle. India mite zingah chuan- kâ leh chaw kawng cancer a tam hle a.Hmeichhe zingah chhul leh hnute cancer a tam hle. India rama thin cancer tam tak hi Viral hepatitis(HBV and HCV) leh a hnua thin a ro vang a ni. Khawthlang ramah erawh zu in nasat vanga thin a ro thin vang a ni thung.

3. Environment leh Culture vang:-

*Meizial zuk hi hrawk, ka, chaw kawng, chuap, rilbawh leh kal cancer thlenna kawnga thawhhlawk ber a ni.
* Zu in nasat hian ka leh hrawk, chaw kawng leh thin cancer a thlen châwk bawk.
* Zu leh meizial tihkawp hian upper aerodipestive tract cancer a thlen chiang bâng.
* Cervix cancer hi naupan lutuk laia sex hman te, inpawl ngun lutuk vangte leh kawp ngah lutuk vangtein a awm. Pasal serhtan neite chuan cervix cancer neihna chance hi serhtan lo pasal neite ai chuan a tlem zawk.
* Zang cancer hi Juda leh Muslim zingah a tlem hle. A chhan chu serh an tan thin vang a ni.( Lâk kawih awih loh)

4. Kum:- Kum hian kawngro a su hle mai. Dan naranin cancer chi hrangte hi naupangah aiin puitlingah a tam zawk. Acute leukaemia erawh naupang leh puitlinga a hluar lam a inchen reng. Naupang zinga cancer hluar deuh te chu- Neuroblastoma, nephroblastoma, retinoblastoma, hepatoblastoma, rhabdomyosarcoma, ewing’s sarcoma, teratoma leh CNS tumour te an ni.

5. Sex: Dan naranin tumour leh cancer tam zawk hi mipa ten an vei nasa daih zawk. Hnute, mît leh thyroid leh hypopharxnx cancer erawh hmeichhiate zingah a tam bik hle. Ram hrangah cancer hluar bik dan chu inang lo mahse, khawvel pum hmeichhiate zinga hluar ber cancer chu hnute cancer hi a ni a. Khawvel mipa zawng zawng zinga hluar ber erawh chuap cancer hi a ni thung.

6. Hormone pawh hian cancer thlenna kawngah tha a thawh ve ngei nia hriat a ni.

No comments:

Post a Comment