Central YMA hruaitu hming tha tak Pu C. Zoramliana (L) khan, “ Zoram / Hnam hian hnah a la thlak lova, mizo chi leh kuang vek, unau kan ni a; chuvangin ‘zo hnahthlak’ tih tawngkam hi i hmang tawh lul lovang u”, a lo ti lawm lawm tawh a. He thu hian belhchian a dawl hle niin a lang.
Ram hrang leh hnam hrang hrangte’n an hnam leh chi an ngaih pawimawhzia chu kan hre vek awm e. An thlahtute atangin an hmingah pawh an chhawm zel chu a nih hlawm hi. Vai ho ngat phei chuan an ngai pawimawh hle a, dinhmun siam nan te, thian inkawmngeih nan emaw an hman loh vek pawhin mi dang hmuhsit leh hnuaichhiah nan hial an hmang fo thin tih kan hria. Kei ve mai pawh hian, “Mizo hnamah pawh chuan eng chi leh kuang nge i la nih?” tih hi ka dawng nual tawh a. “Mizo zingah chuan title hi kan ngai pawimawh lo a, mizo hnam kan ni tawp mai”, tiin ka han chhang hram thin bawk a, mak pawh an ti thin niin ka hria.
Tunlai mizo thangthar khawvelah hi chuan tun hma angin hnam feeling hi a nasa ta lo deuh emaw ni chu aw tih ve theih turin mahni hming bula hnam hming dah hi kan uar lutuk ta lo niin a lang. Lo la dah zual deuh deuh duh pawh awm se thil pawi a nihna a awm hauh chuang lo bawk. “Tunlaiah hnamin kawngro a su tak tak tawh lo”, tih tawngkam lo chhuak ve leh thinte pawh hi a tha phian zel e. Hmuh theih lama hnam lak bingna tilang lem lo;nimahsela chhungril lama ling vawt vawt khawpa hnam feeling lo pai nileng zantin ho hi an tawrhhlelhawm zawk a, Mizo hnam inpumkhtna tichhe tura nget lung hnaisai tak an ni thin. Hnam hming ziah lan kawnga Idol tha tak mai tling chu Sailo leh Pachuau inkara lo piang, Lalhmachhuana Zofa hi a ni awm e. “ZOFA” tih hi eng vanga hmang nge i nih tih zawhna chu, “Mizo kan nih hi hnamah ka duh tawk avangin ZOFA ka inti mai”, tiin a chhang a ni! Signature atan pawha mahni hnam hming “Sailo” tih ngei hmang thin ka lo hmuh ve tawh ngawt ai kha chuan lung a dum zawk a, zo hnam chi tlakna leilung atan a itawm zawk daih asin.
British invasion avangin kan ram chu hnehchhuhin a awm a, an puak kan phur a, kan lakah chhiah an khawn bawk a, kan nunphung zawng zawng an tidanglam a. Heng zawng zawng aia pawi ta ber chu – A then Burma ramah, a then Manipur-ah, Assam, Bangladesh leh Tripura-ah min thendarh a. Heng an thendarhte hi zo hnam chi leh kuang vek, unauza vek kan ni si a.
“Zo hnahthlak” tih hi thuk zawka ngaihtuah lem loh chuan tawngkam mawi leh tawi fel, fun kim bawk si niin a lang reuh a. A lo hmang chhuaktu leh hman tan kum hre tawh lo mah ila “hnah thlak” tih awmzia hi tawitein han sawifiah dawn ila - Kan thing phun khan hnah a lo thlak ve tawh asin,” kan tih chuan, kan thing phun kha a lo puitling ve tawh a, a nih tur ang a nih ve tan tawh avangin a damreina tur ngaihtuahin inthlahpun lam a lo pan ve ta, kan tihna a ni ber.
Mizo hnam hi la naupang tak, a nih tur ang a nih tawh chu sawi loh, than la mek zel a ni a, hnah thlak tham a la ni lul lo asin. Than puitlin hmaa hnah thlak thin thing chu a suak a nih loh pawhin a nunnain a tuar ngei thin ang. “Manipur/Myanmar/Tripura/Assam/Bangladesh,etc. – a kan zo hnahthlakte” tih tawngkam hi i hmang tawh lo teh ang u. Hnahthlak ni lo, a ziding vek kan la ni si a.
Thumal pakhat mai maiin pawi a sawi tak tak lovang kan ti a ni maithei. A nih leh, Mizo History-a Chhim leh Hmar Indo (Kum 1850 vel lai) kha tawngkam khat lek thlahdah vang a ni asin.- Rolura tupa Lalpuithanga’n Buanhmun a luah ngam lo chu Vuttaia’n hlain a deng zui a-
“ Buanhmun pai ang pawm tawh hnu,
Chengteah lam ang let e, Lalpuithanglema,” tiin.
He hlaa ‘Lalpuithanglema’ tih hi Lalpuithanga hian a haw hle mai a, rinphak baka nasain Chhim leh Hmar Indo a lo chhuahphah ta a nih kha.
He thumal pakhat, “Zo hnahthlak” tih chu lo thlak ta ila chuan mizo hnam hi kan inpumkhat anga, kan chengho dual thei tawh ang kan tihna emni? Ni vek hran lo ve. Boundary khat chhunga chenho vek chu thil theih loh tluk a ni tawh a;nimahsela rilru lamah kan inpumkhat zual sauh thei a ni kan ti mai a ni. Tin, mi engzat chiah nge kan lo hliam tawh ang aw tih hi chhut tham lawih asin. “Nang chu mizo hnahthlak i ni” tih hi a dawngtu tan chuan a ralkhat thlirna thil riau tawh a, chu ai chuan, “Mizo i ni” tih hi a chiang ta ber a, rilru pawh a khawih zawk daih a ni.
Mizo Hnam hi a la naupang em a, hnah thlak tham a la ni lo. Mizo vek kan ni e. Zo hnahthlak kan awm lo.
====================================================================
Dawn chiang ila leng zawng hian,
Kan hnam leh kan ram timawitu;
Lusei, Hmar, Paite, Kuki, Mara leh Lai,
Chhul khat kual, chun khat hrin kan lo ni e.
Lungrual te-a leng zain,
I tangrual ang unauza kan ni;
Hnam leh chi bing inchemhar mai lovin aw,
Remna hmangaihna par chhuang rawh se.
----joel---20062013---ghy
Ram hrang leh hnam hrang hrangte’n an hnam leh chi an ngaih pawimawhzia chu kan hre vek awm e. An thlahtute atangin an hmingah pawh an chhawm zel chu a nih hlawm hi. Vai ho ngat phei chuan an ngai pawimawh hle a, dinhmun siam nan te, thian inkawmngeih nan emaw an hman loh vek pawhin mi dang hmuhsit leh hnuaichhiah nan hial an hmang fo thin tih kan hria. Kei ve mai pawh hian, “Mizo hnamah pawh chuan eng chi leh kuang nge i la nih?” tih hi ka dawng nual tawh a. “Mizo zingah chuan title hi kan ngai pawimawh lo a, mizo hnam kan ni tawp mai”, tiin ka han chhang hram thin bawk a, mak pawh an ti thin niin ka hria.
Tunlai mizo thangthar khawvelah hi chuan tun hma angin hnam feeling hi a nasa ta lo deuh emaw ni chu aw tih ve theih turin mahni hming bula hnam hming dah hi kan uar lutuk ta lo niin a lang. Lo la dah zual deuh deuh duh pawh awm se thil pawi a nihna a awm hauh chuang lo bawk. “Tunlaiah hnamin kawngro a su tak tak tawh lo”, tih tawngkam lo chhuak ve leh thinte pawh hi a tha phian zel e. Hmuh theih lama hnam lak bingna tilang lem lo;nimahsela chhungril lama ling vawt vawt khawpa hnam feeling lo pai nileng zantin ho hi an tawrhhlelhawm zawk a, Mizo hnam inpumkhtna tichhe tura nget lung hnaisai tak an ni thin. Hnam hming ziah lan kawnga Idol tha tak mai tling chu Sailo leh Pachuau inkara lo piang, Lalhmachhuana Zofa hi a ni awm e. “ZOFA” tih hi eng vanga hmang nge i nih tih zawhna chu, “Mizo kan nih hi hnamah ka duh tawk avangin ZOFA ka inti mai”, tiin a chhang a ni! Signature atan pawha mahni hnam hming “Sailo” tih ngei hmang thin ka lo hmuh ve tawh ngawt ai kha chuan lung a dum zawk a, zo hnam chi tlakna leilung atan a itawm zawk daih asin.
British invasion avangin kan ram chu hnehchhuhin a awm a, an puak kan phur a, kan lakah chhiah an khawn bawk a, kan nunphung zawng zawng an tidanglam a. Heng zawng zawng aia pawi ta ber chu – A then Burma ramah, a then Manipur-ah, Assam, Bangladesh leh Tripura-ah min thendarh a. Heng an thendarhte hi zo hnam chi leh kuang vek, unauza vek kan ni si a.
“Zo hnahthlak” tih hi thuk zawka ngaihtuah lem loh chuan tawngkam mawi leh tawi fel, fun kim bawk si niin a lang reuh a. A lo hmang chhuaktu leh hman tan kum hre tawh lo mah ila “hnah thlak” tih awmzia hi tawitein han sawifiah dawn ila - Kan thing phun khan hnah a lo thlak ve tawh asin,” kan tih chuan, kan thing phun kha a lo puitling ve tawh a, a nih tur ang a nih ve tan tawh avangin a damreina tur ngaihtuahin inthlahpun lam a lo pan ve ta, kan tihna a ni ber.
Mizo hnam hi la naupang tak, a nih tur ang a nih tawh chu sawi loh, than la mek zel a ni a, hnah thlak tham a la ni lul lo asin. Than puitlin hmaa hnah thlak thin thing chu a suak a nih loh pawhin a nunnain a tuar ngei thin ang. “Manipur/Myanmar/Tripura/Assam/Bangladesh,etc. – a kan zo hnahthlakte” tih tawngkam hi i hmang tawh lo teh ang u. Hnahthlak ni lo, a ziding vek kan la ni si a.
Thumal pakhat mai maiin pawi a sawi tak tak lovang kan ti a ni maithei. A nih leh, Mizo History-a Chhim leh Hmar Indo (Kum 1850 vel lai) kha tawngkam khat lek thlahdah vang a ni asin.- Rolura tupa Lalpuithanga’n Buanhmun a luah ngam lo chu Vuttaia’n hlain a deng zui a-
“ Buanhmun pai ang pawm tawh hnu,
Chengteah lam ang let e, Lalpuithanglema,” tiin.
He hlaa ‘Lalpuithanglema’ tih hi Lalpuithanga hian a haw hle mai a, rinphak baka nasain Chhim leh Hmar Indo a lo chhuahphah ta a nih kha.
He thumal pakhat, “Zo hnahthlak” tih chu lo thlak ta ila chuan mizo hnam hi kan inpumkhat anga, kan chengho dual thei tawh ang kan tihna emni? Ni vek hran lo ve. Boundary khat chhunga chenho vek chu thil theih loh tluk a ni tawh a;nimahsela rilru lamah kan inpumkhat zual sauh thei a ni kan ti mai a ni. Tin, mi engzat chiah nge kan lo hliam tawh ang aw tih hi chhut tham lawih asin. “Nang chu mizo hnahthlak i ni” tih hi a dawngtu tan chuan a ralkhat thlirna thil riau tawh a, chu ai chuan, “Mizo i ni” tih hi a chiang ta ber a, rilru pawh a khawih zawk daih a ni.
Mizo Hnam hi a la naupang em a, hnah thlak tham a la ni lo. Mizo vek kan ni e. Zo hnahthlak kan awm lo.
====================================================================
Dawn chiang ila leng zawng hian,
Kan hnam leh kan ram timawitu;
Lusei, Hmar, Paite, Kuki, Mara leh Lai,
Chhul khat kual, chun khat hrin kan lo ni e.
Lungrual te-a leng zain,
I tangrual ang unauza kan ni;
Hnam leh chi bing inchemhar mai lovin aw,
Remna hmangaihna par chhuang rawh se.
----joel---20062013---ghy
No comments:
Post a Comment