-- Joel Lairemsanga
MIG-21 (Fishbed) hi khawvel indo thlawhna, Jet Engine hnuah chuan siamchhuah leh hman tam ber a ni hial awm e. A design hi a te fel ran a, chuvangin Radar-a hmuh mai pawh a harsat phah hle a ni. Russia, Iraq, Egypt, Libya, India, Poland, etc. te chuan an hmang nasa hle a, a then phei chuan phalna lain anmahni ramah an siamchhuak ve bawk a ni.
Cold War hun laia a ralthuam pai deuh ber chu Radar hmang AA2 Atoll pahnih a ni tlangpui. 23mm Cannon leh a mu zahnih (200) a hnuaiah hian a pai bawk thin. Eng ang chiahin nge khawthlang lam (USA, UK etc.) thlawhna nen an inbeihnaa a chet dan hi hmuh tur a vang hle mai a, mahse kan chhiar leh hmuh theih chinah hi chuan Yugoslavia ta a ni emaw, Iraq ta a ni emaw, ngen mu lo dawngtu lamah hian a tang tam zawk niin a lang.
MiG-21 hi Soviet ram siam niin supersonic fighter aircraft a ni a, India hian kum 1963 leh 1964 chhung khan a hlawpin a lei a, communist ram tih lohah chuan lei hmasa ber ram a ni nghe nghe.
Hun a han kal hret a, India hian MiG-21 hi 1200 lai a nei tling pha ta hial a, a tam zawk hi chu Soviet atanga license a neih hnuah Hindustan Aeronautics Limited-in an siam zui ve tak a ni. Kum 62 chhung zet Indian Airforce-te'n an hman hnuah chuan thla hmasa September, 2025 khan chawlhtir a lo ni ve ta nge nge a ni.
MiG-21 hian India tan hna ropui leh chhuanawm tak tak a lo hlen tawh a, kum 1965-a India leh Pakistan indonaah khan a vawi khatna atan tih tak thlaka hman a ni a, a che tha hle. Kum 1971-a ram pahnihte inbeih lehnaah pawh India chungnunna chhan ber a ni leh. Kum 1999-a Kargil indonaah pawh MiG-21 hi rim taka hman a la ni zel a, indo ral hmatawngah chhuanawm takin a la che zak zak thei a, a chhuanawm hle. Kum 2019-a Balakot Operation-ah pawh khan MiG-21 Bison hmang hian Wing Commander Abhinandan Varthaman chuan Pakistan F-16 a kap thla ni-a sawi a ni hial.
India hian MiG-21 chi hrang hrang a hmang a, chungte chu - Type-77, Type-69, Type-96, MiG-21 bis, upgraded MiG-21 bison te a ni. Kum 1960 chhoah kha chuan MiG-21 nei pha ramte chu an hawipir ve vah a ni awm e.
India-in MiG-21 a chawlhtir ve ta hian chhan hrang hrang a nei a, tawi tein lo sawi ila:-
Kum 60 zet hnuah chuan MiG-21 pianhmang leh thiamna thuruk bilh te hi tunlai khawvela ding chang tur chuan a rintlak tawk tawh lo a ni. Hei bakah hian Pilot tan a him lo hle a, nunna chan tam tak an lo awm tawh avangin koh elna hming atan pawh ''Kuang Thlawkthei'' tih a nih phah nghe nghe. A chhiat palh pawhin siam tha leh mai turin hmanrua hmuh zung zung a harsa tawh hle a, hei hi thil buaithlak tak a ni. India hian tih theih tam tak nei chi thlawhna a mamawh em em a, chumi atan chuan MiG-21 hi chu a rin theih si loh a ni. India-in MiG-21 te hun rei tak a hman hram hramna chhan lian tak pakhat chu a thlaktu tura a ruahman LCA Tejas siam chhuah zung zung a nih loh vang a ni a, tunah erawh MiG-21 thlak turin Tejas siam chhuah hna hi chak zawka kalpui mek a ni.
Kum 2017-2024 chhung khan MiG-21 squadron tam tak chu chawlhtir an lo ni tawh a, October 2023-ah khan Uttarlai-a No.4 squadron-te chu chawlhtir niin Su-30MKI-a thlak an ni. Kumin September 2025-ah khan India-in hun rei tak innghahna atana a lo hman thin MiG-21 chawlh hlentirna tura thlahna inkhawm ropui leh lungrun tak mai chu Chandigarh Air Force Station-ah neih a ni a, hemi tum hian MiG-21 zinkawng kharna atan No.3 Cobra Squadron leh No.23 Panthers Squadron-te thlawhtir an ni a, heti hian India ramah MiG-21 zinkawng chu a tawp hlen ta a ni.
MiG-21 te an chawlh hlen takah chuan Indian Airforce-a squadron 31 awm chu squadron 29-ah a tla thla ta rih a; nimahsela Tejas Mk-1A-in a rawn hnawh khat leh vat turah besei a ni. MiG-21 lo chulneltu pilot te, lei lama hna thawkte chu Tejas belbul tura training pek zui nghal an ni.
MiG-21 thlakna atan hian India-in nasa takin hma a la a, ram chhung ngeiah LCA Tejas Mk-1A siam a ni a, kum 2024-ah khan 97 lai order belh a ni nghe nghe. Tejas bakah hian squadron tam takah Su-30MKI dah a ni a, Rafale Jet lei a ni bawk. India hian ama kutkawih liau liauvin thlawhna changkang tak Advanced medium Combat Aircraft (AMCA) siam hna a kalpui mek zel bawk.
MiG-21 chanchin hi heti hian lo khaikhawm ta ila:-
Kum 60 chhung zet India innghahna a lo ni tawh a, enkawl a hautak lo a, a thlawk chak a, a hunlai na na na kha chuan a rintlak em em bawk. India indo thlawhna pilot tam tak lo chher chhuaktu a ni bawk. A hun tawp lamah sawiselna tawk fo mahse India tan hna chhuanawm tam tak a lo hlen tawh a, ram dang laka India dah sangtu a lo ni tawh thin a, a tha zawngin hriat zui reng a ni tawh ang.
I ngaihthlak duh chuan hei hi hmet rawh
No comments:
Post a Comment