Tuesday, 16 September 2025

Thlawhna upa tawh tak, la hman mek si te

- Joel Lairemsanga


Tun tum chu thlawhtheihna upa tawh tak; nimahsela chhan hrang hrang avanga la hman mek te chanchin i lo sawi dawn teh ang. Thlawhtheihna kan sawi tur hi chi hnihin - indo thlawhna leh mi nawlpui phur thlawhna tiin kan then dawn nia.


1. Boeing B-52 Stratofortress:

       Hei hi US Strategic Bomber a ni a, kum 1952 khan a vawikhatna atan a thlawk chhuak a, kum 1955 atang khan sipaite'n an hmang tan. Kum 70 zeta upa a ni tawh nain tun thlengin a la service a, kum 2060-ah chuan chawlhtir tumna a awm ve ta bawk.

B-52 hi thlawhna hman rei ber leh rintlak em em a ni a, engine pariat a nei a, US nuclear ralthuam hlauhawm ber pakhat a ni rei ta hle.

Vawi tam tak thuam that leh tihchangkan a ni tawh a, tuna an thuam thar ber chu B-52H variant tih niin kum 100 lo awm leh tur chhung pawha la rintlak hle turah ngaih a la ni hial. 


2. Lockheed U-2 Dragon Lady:      

       Hei hi US tana enthlak hna thawktu thlawhna a ni a, a thlawh chhuah hmasak ber chu kum 1955 daih tawh khan a ni a, kum 1956 atang khan a thawh tur tak a thawk tan ta char char a ni. Kum 69 zet hna a thawk tawh naa tunah pawh a la tangkai hle. 

Hmun sang tak tak atang pawhin en thlak hna a thawk thei a, drone changkang tak tak lo chhuak zel mahse U-2 thlakna tura drone duhthusam an la siam chhuak tlat si lo a ni. 


3. Boeing KC-135 Stratotanker:

       Hei hi van boruak sang taka thlawhna tuialhthei phurtu thlawhna a ni a, US ta a ni. Kum 1956 khan a vawikhatna a tan a thlawk chhuak a, tih tak thlakin kum 1957 atang khan hman rim niin, kum 68 hnuah meuh pawh a la tangkai hle. 

Boeing 707 pianhmang entawna duan a ni a, US-in khawvel khawi hmun pawh thlawhna hmanga a thlen theihna tura a kila kung tangkai ber pakhat a ni. 

Muangchangin KC-46 hmanga thlak mek ni mahsela KC-135 tam takin hna an la thawk suau suau reng a ni. 


4. Mikoyan-Gurevich MiG-21:

       Hei hi Russia indo thlawhna siam chhuah a ni a, kum 1955 khan a vawikhatna atan thlawh chhuahtir chhin a ni. Kum 1959 atang khan hman tak tak tan a ni a, kum 65 chuang zeta upa ni tawh mahse hluihlawn a la ni thei meuh lo.

Ri aia chaka thlawk thei indo thlawhna siam chhuah tam ber a ni a, ram 60 chuangin an hmang nghe nghe. India pawh hian hun rei tak a hmang tawh a, kumin 2025-ah hi chuan a chawlh-hah dam-tir hlen ve dawn ta a ni. Vietnam leh ram thenkhat erawh chuan an la hmang uar hle. 


5. McDonnell Douglas F-4 Phantom II: 

       Hei hi US siam niin hna tam tak thawk thei multirole fighter tih a ni. A vawikhatna atan kum 1958 khan a thlawk chhuak a, kum 1950 atang khan service-tir niin, kum 60 chuang zeta upa a nih tawh hnuah pawh Iran leh Turkey leh ram thenkhatah chuan an la hmang rim hle. 

F-4 hi US leh Russia inep nasat hun Cold War laia indo thlawhna lar tak a ni a, US bakah NATO, Middle East leh Asia ram thenkhatah te hman a lo ni tawh thin a. A siamtu US hian kum 1996 khan a chawlhtir tawh a, ram thenkhat erawh chuan an la hmang thung.


6. Dassault Mirage III:

       Hei hi France siam indo thlawhna a ni a, kum 1956 khan a vawikhatna atan a thlawk chhuak a, kum 1961 atang khan sipaite'n an hmang tan.  Kum 60 zeta upa a ni tawh nain ram thenkhat chuan an la hmang tangkai hle.

Mirage III hi France-in supersonic fighter a siam chuah hmasak ber a ni a, Argentina leh Pakistan-ah te a hralh chhuak nasa hle. A hnu zela thuam changkan deuh te chuan thil an la tithei em em mai a ni. 


7. Tupolev Tu-95 Bear: 

       Hei hi Russia bomber a ni a, kum 1952 khan a vawikhatna atan a thlawk chhuak a, kum 1956 atang khan a service tan. Kum 69  zeta upa a ni tawh naa tun thlengin la hman mek a ni.

Technical taka sawi chuan turboprop a nih avangin jet huangah a dah theih loh; nimahsela bomb thlak chi thlawhna thlawk hla chi a nih avangin B-52 bomber el phakah ngaih a ni. Russia hian strategic bomber angin tun thlengin a la hmang.


8. Boeing 707: 

       Hei hi passenger phur chi thlawhna a ni a, kum 1957 khan a vawikhatna atan thlawh chhintir a ni a, kum 1958 atang khan hman tan a ni thung. 

Kum 60 chuang zeta upa ni tawh mahse ram thenkhat air force-te chuan sipai thiar velna atan an la hmang mek a, mi nawlpui chuanna atan hman a ni bawk  


9. Gulfstream II/III: 

       Hei hi sumdawng thlawhna tia hriat a ni a, kum 1966 khan a vawikhatna atan thlawh chhintir a ni a, kum 1964 atang  khan hman tan a ni. 

Kum 50 laia upa ni tawh mahse tangkai taka hman a la ni a, passenger phurhna atana an hman hnuhnun ber chu kum 2019 kha a ni a, tunah erawh chuan bungrua phurhna atan hman a ni ta thung.

I ngaihthlak duh chuan hei hi hmet rawh




No comments:

Post a Comment