Mithiamte chuan
mihringte hi hlawm hnih lian takah then theih niiin an hria a- mi thusawia
innghat a, mahnia ngaihdan em em nei lem lo, a tam zawk kal dana kal ve tawp
tawp thin te; mi tam zawk kal dan zawm
ve ngawt loa mahni chhia leh tha hriatna thiang hmanga duhtlanna thiang nena
kawng zawhte, tiin. He thu hi kristan nun kawngah pawh thil awm thei tak a ni
a, Bible thianghlim pawh keu khat ve tak tak, midang thusawi atanga pawm leh
rin dan kalpui ta mai te a awm theih a. Thuhriltu ropui Joyce Meyer chuan, “Mi thusawiah i rinna chherchhuan mai suh,
nangmah khan i Bible kha chhiar ve phawt rawh,” a lo ti a ni. Mi thenkhatte
erawh chu mahni thiam ang tawka Bible zir a, chumi hnuah a thiamte zirtirna
dawng leh a, ngaihtuahna thiang tak hmanga Kraws kawng zawh te an ni. Paula te
meuh thusawi pawh an rawngbawlna khaw pakhat Beroia mipuite chuan an zawm nghal
mai lo, an lehkhabu an keu a, an zirchian hnuah chauh an pawm a nih kha. Hetianga
mi chi hnih kan awmzia tarlangtu tha tak chu Kohhran pawl hrang hrang kan lo
awm danah hian a lang chiang a ni. Tun tumah pawh hian mi thenkhatte tana thil
thar ni lem lo, a thente tana a lo ni zawk tak anga tih theih tur thu ilo zir
ho teh ang u:-
1. Kraws chanchin
Tirhkoh Paula chu Atheni khuaah Areopagi an
tih hmunah vantlang zingah thusawiin rawng a bawl thin a. Amah mithiam a nih
avangin miin an pan hut hut a, a thusawi a tha si, a fing a, a ril bawk a ni.
Ringlo mite pawhin a ngaihnawm em mai tiin ngaithla turin an lo kal leh hial thin
a ni. Mi zawng zawngin a thusawi an ei a, an lem duak duak mai. Nimahsela khati
khawp khan a thusawi ei mahse Atheni khuaah Kohhran a ding tlat lo. A chhan an
han chhui chuan Kraws thu reng reng a lo sawi hauh lo chu niin. Khawvel mite
tan pawha thu tha tak tak chauh a sawi a lo ni a. Korinth khuaah erawh chuan
Kraws thu lo chu sawi tur a neih loh thu leh mihring finna a ngaihnep thu a
sawi ta a, in zingah hian kraws thu chauh lo chu sawi tur ka nei hleinem, hriat
pawh ka hre lo. Khawiah nge khawvel mifing chu?
Khawvel finna hi atthlak a ni tih Pathianin a hrilh lo emni? a ti piap
piap thung a. Khati khawpa khaw tawp leh tenawm, engkim a awm an lo tihna khua
Korinth-ah chuan Kohhran tha tak a ding ta thung a ni. Pathian leh mihring
inzawmna hmun Kraws thu a sawi chuan mi rilru a khawih a, a eiral ta a ni.
Atheni khuaah erawh thung kha chuan thufing tha pangngai chauh a sawi avangin
amah Paula chu a ropui a, Isua erawh a
lang ve ta lo a ni.
Keini mizo
missionary hmasate leh ringtu hmasate chuan kraws thu chauh an puang a, sawi
tur thu dang an pai tlem teh a nia. Chutiang chuan kum 100 chuang kan lo thleng
ta. Tunah erawh a dang ta deuhin a lang. Kum khat chhunga Pulpit-a sermon hi
lakhawm ta ila chuan Kraws thu hian hmun a chang tlem berin ka ring thin. Thu
tha pui pui chu kan ngaithla ngei e, thufing leh ril tak tak, thil tha lo chu
ni miah si lo, hnawl dawna ni chiah bik lo; amaherawhchu ringlo mite tan pawha
zawm chi ve tho thu pangngai tak tak, philosophy hi a tam berin a rinawm.
Kristiante tana a laipui kraws thu hi chu a tlem deuh niin a lang. Nun leh
thusawiah hian Kraws atang hian bul i tan leh ngam ang u.
2. Kristian Chhungkua
Kristian
chhungkaw din pawimawh thu hi kan hre zing ta hle mai. Kohhran hmeichhiate phei
chuan thangkhat lian zet an lo bei ta. Nuho pawh hi an harh tlai hle hian a
hriat mai. Pasal fanaute an han neih a, an fate an lo lian a, an thu an awih
loh hnuah daih hian harh chhuakin Kristian chhungkua hi an ngaipawimawh thar ni
berin a lang thin. Nulat tlangval laia kristian chhungkaw dinpui theih tur
zawng mau hauh si lo, fanau din vek tawh hnua kristian chhungkaw din
ngaihpawimawh thar hi chu kei chuan a sawt ka ring lo bur mai. Hetia kan sawi
avanga sawt lo hulhual a ni tihna erawh a ni chuang lo. Paho phei hi chu
tlangval lai atanga harh lo tak tak hi a tam zawk an ni. Tlai taka harh chhuak
an awm zeuh zeh laiin harh chhuak ta miah lo pawh tam tak an awm ve a ni.
Kristian
chhungkua kan ngaih dan hi thlak a fuh lo maw aw ka ti thin. Kan ngaihdanah hi
chuan Kristian chhungkua chu mi fel hlang awm khawmna, vantirhkoh ang maia mi
thianghlim awmna ang hi ni berin a lang a. Chhungkaw member tin kha thlaraumi
em em, Pathian thu awih em em mai ni turah kan dah ngawt thin. Engkim hi Bible
atanga zir tur a ni a. Bible bu pumpui han en hian kristian chhungkua hi a lo
dah pawimawh lutuk hauh lo. A hnampum Israel kha Pathian chhungte tiin tarlan
thin a ni a, Juda chhungkuaah phei chuan hmeichhia leh naupangte hian sawi an
hlawh lo hle mai. keini ngaihdana
chhungkaw bil te te, member tlem te te hi zirtirna a lo pe vak hauh lo. Keini
ngaihdan atanga teh chuan rinnaa kan Pa Abrahama ngat pawh hi rinna pa han tih
tur hi chu a ang lo mawle. Pathian thutiam ropui tak a nei a, chi thlah tura
tiam a ni. A nupui Sari a ching si a, a bawihnu Hagari nen fa an nei dun a, a
nupui Sari hriatpuinain a nei a ni. Chu chu Pathian hriatpuina chu a ni ve tlat
lo. Hetianga bawih laka fa nei leh hmei neih hi keini rilru atanga teh chuan
kristian chhungkaw rau chu a ni lo nghal phawt. A thlahte zel han chhui pawhin
a fa Isaaka nupui Rebeki pum chhungah Jakoba leh Esaua an inmil lo nghal pang
a, a ropui lo hle mai.
Pathianin chhungkua a buatsaih dan hi engtia
ngaihtuah tur nge ni ta le? Jakoba thlahte pawh an fakawm lutuk hran lo, amah
pawhin nupui a ngah khawp mai. Davida pawh kha chhungkaw ropui tak chu a ni lo,
a fapain a in chhungah lalthutthleng a chuhpui ngat ngat mai asin. Puithiam
Elia meuh pawh a fate kha inthawina sa temin an hlei ve em em bawk a, an ropui
hran lo hle. Kristian chhungkua kan beisei dan, fai thuh mai, vantirhkoh ang
maia thianghlim awmna tura kan in beiseina hi chu tlem chuan bansan a tha ngawt
mai. Bible-a mi entawntlak chhungkua kan tih pawh hi chhuidawl tak an vang
khawp mai. Hetia kan sawi hian mahni inngaihdam nana tarlan a ni lo. Davida kha
khatiang chhungkua dintu nimahse Pathian thuthlung a hre reng a, a vawng nung
zel a, a tawpah chuan amah atangin thlah ropui tak an lo chhuak ta zel a ni.
Chuvangin chhungkuaa thil pawimawh tak chu tu ber emaw Pathian be eih pha a awm
chuan chu chu a ni dawn lawmni Krista lenna chhungkua chu. Kan chhungkuaah fate
emaw, unau emaw sual tak an awm avang
hian i zak suh ang u, kan mi hmasate meuh chhungkua pawh an buai ve hle.
Nimahsela kan chhung zingah Pathian be eih pha leh a thuthlung vawng nung
tlattu awm zel tum tur a ni thung ang.
3. Kohna leh Inpekna
Kohhran
rawngbawlna huangah hian inpekna(commitment) hi kan ngaisang a, kan chawisang
bawk a. Missionary atana inpete pawh chanchinbuah hial chhuahin kan hlutzia kan
lantir thin. Hlut pawh a hlutawm reng e. Nimahsela kan Bible hi han en ila,
inpekna hi a ngaihlu lo chu a ni lo, a aia hmasa zawk a awm a, chu chu kohna (Calling) hi a ni. Pathianin a
rawngbawl turin min ko em tih hi kan chiang hmasa tur a ni a. Kohna a chiang
phawt ang a, inpeknain a zui tur a ni a. Kan ramah hi chuan inpekna hi kan uar
a, a ko reng em tih zawhna hi kan dawl mang lo a ni. Chu chu kan tlo lohna
pakhat a ni. Thuthlung hluia Lalpa zawlnei ho hi an inpe hmasa ngai lo; a ko te
te phawt thin a ni. An huphurh em em a, in hnenah ka awmzel dawn alawm a tih
avangin inpeknain a zui ta thin a, zawlnei ropui kan lo ti thei ta chauh thin a
ni. Pathian rawngbawltute pawh hian Pathian hian min ko tih kan chian chuan kan
huaisen zual a, min tichak a, hnehna
pawh hi kan ta a lo ni zui thin a.
Inpekna hi ropui viau mahse kohna a hmasak loh chuan chapona hi a
rahchhuak duh khawp mai. Kan rama harhna a tlo loh nachhan pakhat pawh hi a ni
thei awm asin.
4.
Pianthar leh sual huat
Ringtuten kan
tlakchham tam tak zinga mi chu sual huat hi a ni. Sual kan haw lo lutuk te hi
kan thlarau chan tineptu a ni a, Thufingte 8:13-ah chuan, “LALPA tih chu sual huat hi a ni” a ti tawp mai a ni. Thlarau
Thianghlim-a harhna, hlim leh lawmna kan chante hi Pathian hnathawh chu a ni
ngei e;nimahsela sual kan huat chhunzawm ta lo lutuk thin hian min vaw chhe let
der thin chu a nih hi. Tin, a kawng pawh a ni lo reng reng.
Thlarau
Thianghlim hi miin a chan chuan a thil hriatchian chu- Sual huat hi a ni. Nih
sual leh misual a nih a hre phawt a, chutah chuan sual huatnaah hruailuh a ni
a, amah pawh a inten thin a, chutah chuan Pathian khawngaihna hi a lo thleng a,
a nun a siamthatsak a, tihdanglamin, siamtharin a lo awm thin a ni. Keini
mizote thlarau chang ve hi chu kan sim lai ber pawh hriat mang loh hian kan
hlim vut a, kan phur em em a, a thenah phei chuan Thlarau Thianghlim hnathawh
timualphotuah kan tang ta mai thin a ni. Chuvang chuanin kan sual hua pawh hi
midang hua kan ni tlat mai a ni. Sualte hi kan haw em em mai a, sualna tak a
kha kan haw mang hauh lo. Corruption haw em em anga langte pawh an han sem ve
chuan ngawi hmak theite hi kan tam tawh em em a, an chan ve loh avanga haw
ngawih ngawih anga lak lek an lo ni awm asin maw! An inthup thin a, mitdel biru
ang maiin an langsar em em lawi si a ni.
He corruption duh lohna, thil dik lo duh lohna lam hi a tla na lo em em
chu a ni si.
Kan thil huat
dante pawh hi a fel tawh lo a ni. Eng mi leh engtianga nasa sual pawh timi ni
mahse Pathian chuan a hmangaih reng a; nimahsela misualte sualna lai tak kha
chu a hua a, keini pawhin kan haw tur a ni. Dem chungin khawngaih rawh u a tih
te hi a ni. Sual huatna tak tak nen piantharna chan i tum teh ang u.
5. Simna tak tak chu
Mi tam takin
simna kan sawi reng reng hian ‘ti lo’
sawi nan kan hmang a ni ber a. A ti tawh lo, a sim tawh, zu in khan a sim tawh,
tih lam hlir hian sual sim kan sawi a. Kan Bible-in sual sim a sawi dan erawh
chu tihlai bansan mai a ni lo a, chu simna chuan a simtu nunah khan rah a
chhuah thin a ni. Thil sual ti khan a bansan mai ni loin a
thain a thlak a ni. Zu zuar zuar ta lo pawh an tam alawm, thlarau thianghlim
hnathawh vang pawh a ni lo, an zuar lo ve mai a ni. Zu in thin in ta lo pawh an
tam mai, thlarau thianghlimin a simtir pawh a ni lo, an taksain a chhiatpui zel
avanga in ta lo mai te an ni. Chuvangin simna chuan a simtu nunah sual huatna a
thlen a, chu chuan rah tha a chhuah ta thin a ni.
6. Naamana leh mizote
Naamana sal
hmeichhe naupang chanchin (2Lalte 5: 1-4) kan zir hian Naamana nunah hian zir
tur a awm thu hi kan tarlang fo thin. Chu chu engdang ni lovin khatiang khawpa
sipai ropui ni siin hmeichhe naupang thu mai mai awiha Israel ram a pan ta mai
te, zawlnei thusawi awiha Jordan luia a inchiah duh te kha a inphahhniam thei
kan ti a, entawntlak hlein kan hria a nih hlawm hi.
Kei chuan Naamana
hi a entawntlak em em bik chuanna ka hre lutuk thin lo. A phar natna kha tihdam
a duh a, a damna tur chu a ti a ni ve mai. Keini dam duh huam huam mizote tan
lek phei chuan a thiltih hi a ropui bikna a tlem teh asin. Kum 2000 hnu lam
hretah khan khitah Champhai khawchhak kila Hruaikawn khuaah chuan Pu Tawka
chuan tawngtai dam theihna a chang tiin Zoram hmun hrang hrang atangin kan pan
khawm ruih ruih a, Zoram pawn atang te hial pawhin an pan a, thingtlang
kilkhawr taka awm, tum khata motor pakhat chauh kal theihna leh metalled road
pawh ni lo, fur lai phei chuan motor tang berh luaia nawr chawp ngai a nih hre
chung pawhin Officer lian ber ber atanga a rethei ber thleng pawhin kan
pankhawm nitin thin a nih kha. Kum 2005/6 vel khan Myanmar rama Muchhip tlangah
tihdam rawngbawlna a rawn lar leh a. Nu derdep ve tak Pi Darmani rawngbawlna a
ni. Khur an laih chu Bible-a lui hming hrang hranga koin a tuk zinga tui tling
chu damna atan an hmang thin a ni. Hei pawh hi Zoram leh Zoram pawn hmun hrang
hrang atangin kan pankhawm leh luih luih mai a nih kha. Hetia kan sawi hian
tihdam rawngbawlna kan sawinep tihna erawh a ni lo. Tihdama awm kan
thlakhlelhzia tarlanna mai a ni. A thuhrimah mizote hian damdawi tualchher tak
tak hi kan ngah teh a nia aw! Zun thlum natna tih te, thisen sang natna leh
natna hrang hrang tuar tana damdawi nia sawi ei chakawm loh pui pui, a then
phei chu tenawm rawngkai ni zawk, nuih tiza em em mai te pawh damna nia kan
hriat tlat avangin tenawm pawh sawi loin kan ei bawrh bawrh thei zel a ni.
Pum na leh
khawsik chauh hi kan Pathian hian a tidam thei kan ti emaw ni, kan han tawngtai
ve mai a. Nimahsela pum na leh khawsik ni lo natna dangah hi chuan tawngtai
hman pawh hi kan tlem teh asin, Hospital leh Specialist Doctor hming hi kan lam
chul tawh mai chu a nih hi. Hetiang taka dam duh mizote kan ni a. Chuvangin
sipai hotu Naamana’n a phar damna tura an sawi, a dam ngei ngei dawn tih pawh a
hriatlawk loh pawh nimahse Jordan luia vawi sarih a inchiah hi mizote tan ngat
phei chuan thilmak leh zirtlak a ni hran lo. Bible-ah hian Jordan lui tui chu a
nu a, a rimchhe hle tih pawh a inziak hleinem, a lo fim phian maithei bawk a,
chuta inchiah mai mai chu a har lo a ni. Tun hnua Jordan lui tlawh te pawhin
lui tui nu tak a ni hran lo tih an sawi fo. Vawiin thlengin an la inchiah huai
huai tho a ni. Chuvangin Naamana sal hmeichhe naupang chanchin ringawt pawh hi
zir fe tham a awm reng a, chutihlaia duhkhawp lo ang maia Naamana nun lehzel
entawnna tur zawnga sawikai hi a chuangtlai hlein kei chuan ka hria a, sal
naupang nun chauh zir pawh hi a tawk ka ti a, Naamana hi entawntlak em em a
nihna ka hmu ve hran lo a ni.
No comments:
Post a Comment